Akcja fabryki papieru w Szczecinie
i trochę historii...
Początki szczecińskiego przemysłu papierniczego i produkcji papieru w Skolwinie sięgają początków XX w., kiedy to w1910 r. w miejscowości Cavelwisch (Babin) koło Szczecina – przy obecnej ul. Stołczyńskiej w Szczecinie – rozpoczęła działalność fabryka należąca do koncernu Feldmühle, Papier und Zellstoffwerke, Aktiengesellschaft. W grudniu 1911 r. nastąpiło uruchomienie produkcji najpierw papieru gazetowego, a od połowy 1912 r. papieru drukowego i pakowego. W tym czasie uruchomiono także celulozownię i ścieralnię. W okresie międzywojennym fabryka stale się rozbudowywała i modernizowała. Równocześnie z budową fabryki papieru na jej terenie wybudowano elektrownię cieplną należącą do koncernu Feldmühle. Było to związane z możliwością wykorzystywania przez papiernię pary technologicznej niezbędnęj do produkcji papieru, a produkowanej przez własną elektrownię. Po zakończeniu drugiej wojny światowej tereny fabryki Feldmühle zostały zajęte przez administrację radziecką, która sukcesywnie na przełomie lat 1945/46, po zdemontowaniu maszyn i urządzeń, przekazywała je władzom polskim. Po przejęciu fabryki przez administrację polską na jej terenie pozostała 1 turbina i 12 kotłów parowych, które zostały uruchomione i włączone do przedsiębiorstwa pn. Elektrownia Żółwino należącego do Zakładów Energetycznych Okręgu Pomorze Zachodnie. Do 1952 r., na terenach b. byłej fabryki Feldmühle Papier und Zellstoffwerke AG funkcjonowały trzy niezależne od siebie przedsiębiorstwa – Elektrownia Żółwino, Dyrekcja Budowy Fabryk Celulozy i Papieru w Szczecinie Skolwinie i Kostrzyniu oraz Fabryka Papieru w Szczecinie-Skolwinie. W 1948 r. przedwojenna fabryka Feldmühle, Papier und Zellstoffwerke AG w Szczecinie została znacjonalizowana i przejęta na własność państwa jako Fabryka Papieru w Szczecinie-Skolwnie. Uruchomienie produkcji w Szczecińskiej Fabryce Celulozy i Papieru w budowie nastąpiło 1 maja 1953 r., kiedy to uruchomiono pierwszą maszynę papierniczą – MP II. Nieco wcześniej, bo w marcu 1953 r. Formalna odbudowa zakładu zakończyła się w 1954 r. W kolejnych latach udoskonalano procesy technologiczne produkcji papieru, wprowadzano nowe instalacje technologiczne oraz nowe maszyny i urządzenia. Do połowy lat 80-tych XX w. produkcja papieru odbywała się na pięciu maszynach papierniczych: MP-1 i MP-2 wytwarzały papier gazetowy, MP-3 papier śniadaniowy, MP-4 tekturę i szary papier pakowy oraz MP-5 papier toaletowy. Na osobnej linii produkowano opakowania do jajek (wytłaczanki). Od 1977 r. rozpoczęto produkcję papieru siarczanowego bielonego z przeznaczeniem na eksport głównie do Holandii, RFN i Wielkiej Brytanii. Na przestrzeni lat kilkakrotnie zmieniała się nazwa przedsiębiorstwa. I tak: – Fabryka Papieru w Szczecinie-Skolwnie 1948–1949, – Dyrekcja Budowy Fabryki Celulozy i Papieru w Szczecinie i Kostrzyniu 1949–1951, – Szczecińska Fabryka Celulozy i Papieru w budowie 1951–1953, – Fabryka Celulozy i Papieru w Szczecinie 1953–1955, – Szczecińskie Zakłady Celulozowo-Papiernicze 1955–1974, – Szczecińskie Zakłady Papiernicze „Skolwin” 1975–1990, – Papiernia "Skolwin" S.A. 1991–1992, – "Skolwin” Papiernia S.A. w Szczecinie 1992–1993, – Fabryka Papieru „Skolwin” S.A. w Szczecinie od 1993 r. W połowie 1977 r. rozpoczęły się rozmowy w Zjednoczeniu Przemysłu Papierniczego dotyczące połączenia w jedno przedsiębiorstwo Szczecińskich Zakładów Papierniczych "Skolwin" i Szczecińskich Zakładów Materiałów Biurowych. 21 grudnia 1977 r. Minister Leśnictwa i Przemysłu Drzewnego wydał zarządzenie w sprawie połą-czenia z dniem 1 stycznia 1978 r. obu tych przedsiębiorstw. Zgodnie z nim połączenie przedsiębiorstw nastąpiło w ten sposób, że Szczecińskie Zakłady Papiernicze "Skolwin" przejęły majątek Szczecińskich Zakładów Materiałów Biurowych wg stanu na dz. 31 grudnia 1977 r. Połączone przedsiębiorstwa prowadzone były pod nazwą Szczecińskie Zakłady Papiernicze "Skolwin", a przedmiotem działania była zarówno produkcja papieru jak i materiałów biurowych m.in Kalek ołówkowych i maszynowych, taśm maszynowych, skoroszytów, stalówek szkolnych i "redis", dziurkaczy, zszywaczy i zszywek. Uruchamianie nowych maszyn papierniczych powodowało, iż w kolejnych latach produkcja papieru stale wzrastała. I tak w 1955 r. wyprodukowano 50 tyś ton, w 1960 r. – 240 tyś ton, w 1965 r. – 309 tyś. Ton, w 1970 r. – 397 tyś ton, w 1975 r. – 482 tyś. Ton, w 1980 r. – 472 tyś ton, w 1985 r. zaś 115 tyś. Ton papieru. Wydarzenia społeczno-polityczne w początkach lat 80-tych XX w. odbiły się niekorzystnie na kondycji ekonomicznej Fabryki. Przestoje produkcyjne (strajki) powodowały zmniejszanie się produkcji, a rosnąca konkurencyjność cen produkcji papieru na świecie wymagała dokonywania inwestycji oraz wymiany lub modernizacji wyeksploatowanych urządzeń na które brakowało środków finansowych. Również przeprowadzane przez rząd reformy gospodarcze, w tym zmniejszenie dotacji finansowych dla przedsiębiorstw produkcyjnych, ujemnie wpływały na sytuację finansową Szczecińskiej Fabryki Papieru "Skolwin". Powodowało to zaciąganie przez dyrekcję Fabryki kredytów bankowych, których spłata była coraz trudniejsza lub wręcz niemożliwa. Wymusiło to konieczność przeprowadzenia zmian restrukturyzacyjnych w przedsiębiorstwie. Z dniem 1.01.1991 r. istniejące przedsiębiorstwo państwowe pn. Szczecińskie Zakłady Papiernicze "Skolwin" zostało przekształcone w jednoosobową spółkę Skarbu Państwa pn. Papiernia "Skolwin" S.A. Jednocześnie z dniem 01.01.1991 r. dokonano podziału b. Szczecińskich Zakładów Papierniczych "Skolwin" na dwa odrębne przedsiębiorstwa – Szczecińskie Zakłady Materiałów Biurowych oraz Papiernię "Skolwin" S.A. Rozpoczęto też rozmowy z wierzycielami. Postępowanie ugodowe zostało wszczęte przez Bank Gdański 2.12.1993 r., a 31.03.1994 r. podpisano ugodę. Uprawomocniła się ona 16.11.1995 r. Rozpoczęto również zmiany w zarządzaniu spółką. Zrezygnowano z produkcji papieru niedochodowego (tektury i papieru szarego pakowego) a skoncentrowano się na produkcji papieru gazetowego zwykłego i offsetowego z przeznaczeniem na rynek kra-jowy i zagraniczny. Oddano również w dzierżawęobiekty socjalne, a należy wspomnieć, iż przedsiębiorstwo do 1990 r. posiadało przychodnię zakładową, żłobek i przedszkole przyzakładowe, stołówkę, dwa hotele pracownicze, domy wypoczynkowe w Świnoujściu i Trzebieży, ośrodek kolonijny w Dziwnowie. Ponadto zrezygnowano z dotowania działalności różnych organizacji, stowarzyszeń i klubów działających na terenie Fabryki. Były to m.in. Klub Honorowych Dawców Krwi, Klub Oficerów Rezerwy, Klub Seniora, Koło Ligi Kobiet Polskich, Koło Polskiego Związku Filatelistów, Koło Polskiego Towarzystwa Ekonomicznego, Pracowniczy Ogród Działkowy im. M. Konopnickiej, Spółdzielnia Mieszkaniowa "Skolwin", Koło Stowarzyszenia Inżynierów i Techników Przemysłu Papierniczego, Zakładowy Klub Sportowy "Świt", Koło Związku Bojowników o Wolność i Demokrację, Koło Związku Socjalistycznej Młodzieży Polskiej. Na Walnym Zgromadzeniu 24.11.1992 r. dokonano zmiany nazwy spółki – z poprzednio używanej Papiernia "Skolwin" S.A. na Fabryka Papieru Szczecin - Skolwin S.A. Podjęte kroki restrukturyzacyjne nie poprawiły kondycji ekonomicznej przed-siębiorstwa. Brak dotacji ze strony państwa z jednej strony, a z drugiej niedoinwestowana, awaryjna i pochłaniająca dużą ilość węgla kotłownia nie zapewniała stabilnego wytwarzania pary wodnej, koniecznej w procesie suszenia papieru. Wyeksploatowane i przestarzałe urządzenia do wytwarzania ścieru drzewnego pochłaniały za dużo energii elektrycznej, zaś "nowy" system przetwarzania makulatury okazał się wysoko awaryjny i nie zapewniał jej dostaw jako surowca dla produkcji papieru o wymaganych parametrach jakości i w wystarczającej ilości. Remontów wymagały tez dachy budynków fabryki. Zaległości inwestycyjne poprzednich dekad, wysokie koszty produkcji, w połączeniu z rosnącą konkurencją na rynku papieru (jakość, cena), oraz niekorzystna koniunktura eksportowa doprowadziły do sprzedaży w 2005 r. spółki prywatnemu duń-skiemu inwestorowi. Tym samym zakończyła się działalność Fabryki Papieru Szczecin-Skolwin S.A. jako najpierw przedsiębiorstwa państwowego, a później jednoosobowej spółki Skarbu Państwa. Duński inwestor (zakładając produkcję papieru dla swoich drukarni we własnym zakresie i chcąc uniezależnić się od importu drogiego papieru książkowego z Finlandii) zmodernizował w Skolwinie tylko maszynę papierniczą MP 1, dostosowując ją do produkcji papieru książkowego. Jednak energochłonna infrastruktura zakładu przerosła już jego możliwości. W 2007 roku Skolwin Paper International Sp. Z .o. została postawiona w stan upadłości likwidacyjnej, a w grudniu tego roku doszło do likwidacji zakładu, kończąc tym samym 96-letnią historię przemysłu papierniczego w Szczecinie Skolwinie.
