Każdy, kto zna i lubi „Uwikłanie” lub „Ziarno prawdy” Zygmunta Miłoszewskiego wie doskonale, że obecnie najlepsze powieści kryminalne potrafią zaoferować czytelnikom znacznie więcej niż tylko klasyczną zgadywankę „kto zabił?”. Do gatunkowej elity z pewnością można też zaliczyć „Czarne minuty” Martina Solaresa. Miejscem akcji jest nadmorskie Paracuán w Meksyku, pod którą to fikcyjną nazwą ukrywa się leżące nad Zatoką Meksykańską Tampico, rodzinne miasto autora (a także Alicji Bachledy-Curuś). Współczesne Tampico zostało doprowadzone niemal do ruiny przez nieustającą wojnę tamtejszych karteli narkotykowych. Wydarzenia opisane w „Czarnych minutach”, osadzone w latach 90. i 70. ubiegłego stulecia dowodzą, że kilkadziesiąt lat wcześniej wcale nie było tam lepiej.

Fabuła powieści zawiązuje się z chwilą, gdy miejscowy policjant, Ramón Cabrera, poznaje w autobusie sympatycznego chłopaka, wracającego ze Stanów. Dowiadujemy się, że jest on dziennikarzem, starającym się rozwikłać zagadkę serii zabójstw sprzed dwóch dekad. Gdy wkrótce dociekliwy dziennikarz ginie, Cabrera, „jedyny sprawiedliwy” w siedlisku korupcji i bezprawia, jakim jest Paracuán, nie może pozostawić sprawy bez wyjaśnienia. Następnie fabuła przenosi nas do lat 70. Spotykamy wówczas innego śledczego, Vicente Rangela, prowadzącego to właśnie śledztwo, które po latach zainteresowało pechowego dziennikarza. Dzięki Rangelowi dowiadujemy się o wiele więcej niż tylko jaka jest tożsamość sprawcy.

Walory debiutanckiej powieści Martina Solaresa doskonale ujął recenzent "New York Timesa", Larry Rohter: Najlepsze powieści kryminalne przekraczają ramy swego gatunku i jego fabularnych reguł, dając wnikliwy obraz społeczności, w której rozgrywa się akcja. Solares czyni to z troską zarówno o szczegół opisu, jak też jego atrakcyjność, ujawniając ukryte powiązania pomiędzy miejscowymi politykami, policją, związkami zawodowymi, kartelami narkotykowymi, Kościołem katolickim i lokalnym biznesem, dzięki którym wszystkie strony miały zarówno możliwość, jak też interes w ukrywaniu prawdy.

Warto poznać te wszystkie powiązania i przyjrzeć się nierównej walce nielicznych uczciwych gliniarzy ze zdegenerowanym establishmentem. Podczas lektury „Czarnych minut” przypominałem sobie sceny z filmu „Traffic” Stevena Soderbergha. W wątku meksykańskim pojawiał się tam kierujący oddziałem antynarkotykowym generał Salazar, który okazał się sadystycznym gangsterem, groźniejszym od tych, których ścigał. Film jedynie naszkicował ponure zjawisko, które w „Czarnych minutach” doczekało się analizy przeprowadzonej „do spodu”; tym bardziej wiarygodnej, że dokonanej przez meksykańskiego pisarza, a nie amerykańskiego reżysera.

Debiut Martina Solaresa zasługuje na ogromne uznanie za treść, jednak koniecznie trzeba wspomnieć również o formie. Język powieści jest potoczny, prosty, nieraz dosadny. Dzięki temu, pomimo zastosowania narracji trzecioosobowej, „Czarne minuty” czyta się tak, jakby była to autentyczna relacja samych bohaterów, Cabrery i Rangela. Nie można też zapominać, że potoczystość spolszczenia to w równej mierze zasługa tłumacza, Tomasza Pindela. Po raz kolejny przekonałem się, że wydawnictwo Czarne nie zawodzi.

Bogusław Karpowicz