Język: Angielski

kuratorka: Ewa Toniak

projekt ekspozycji: Małgorzata Szczęśniak (Nowy Teatr Krzysztofa Warlikowskiego)

współprojektant ekspozycji: Łukasz Kwietniewski

współpraca ze strony Zachęty: Anna Tomczak, Julia Leopold

Tematem wystawy jest twórczość pionierek polskiej sztuki kobiet: Ewy Partum, Natalii Lach-Lachowicz i zmarłej w 1999 roku Marii Pinińskiej-Bereś. Okres ich działalności artystycznej przypada na drugą połowę XX i początek XXI wieku. Wszystkie od lat 70. łączyły podobne poszukiwania, w których dostrzec można wyraźne intuicje feministyczne lub identyfikację z feminizmem. W takiej konfiguracji ich prace zostaną ze sobą zestawione po raz pierwszy.

Bohaterki ekspozycji należą do głównego nurtu współczesnej sztuki polskiej, mają dobrze rozpoznane biografie, ich twórczość pozbawiona jest przymusu rekonstrukcji, czy uzupełniania, nie wydaje się jednak rozpoznawana poza gronem specjalistów. Wszystkie trzy łączy efemeryczny charakter ich wystąpień, które dziś często zachowały się jedynie w fotograficznej czy filmowej dokumentacji.

Wśród trzech artystek to Ewa Partum najbardziej jednoznacznie identyfikowała się z postawą feministyczną, już w latach 70. w manifestach czytanych w trakcie wernisaży, wypowiadając się na temat równouprawnienia kobiet i ich dyskryminacji. Przy twórczości Natalii LL (do dziś dystansującej się do krytycznych założeń ruchu), można mówić o „zawłaszczeniu” przez zachodni feministyczny dyskurs, bowiem dostrzeżona przez krytykę feministyczną artystka od drugiej połowy lat 70. brała udział w wystawach i manifestacjach sztuki kobiet. Natomiast miękkie, antyrzeźbiarskie, utrzymane w odcieniach różu formy Marii Pinińskiej-Bereś, otwarcie związane z kobiecą seksualnością, uznawane są przez niektórych polskich krytyków za wręcz prekursorskie wobec sztuki feministycznej na Zachodzie.

Wystawa, nawiązująca tytułem do pierwszej manifestacji sztuki kobiet w Polsce – prezentacji Trzy kobiety w poznańskim Arsenale w 1978 roku, jest częścią procesu uhistoryczniania zjawiska, który trwa od połowy lat 90. Można ją także uznać za przestrzeń negocjacji kuratorki i badaczki feministycznej sztuki w Polsce, Ewy Toniak oraz autorki koncepcji przestrzennej ekspozycji, wybitnej polskiej scenografki Małgorzaty Szczęśniak, z praktykami dyskursywnymi trzech artystek.

Wystawa będzie zderzała ze sobą prace artystek z najpóźniejszego okresu ich twórczości, powstałe w latach 90. i po roku 2000, świadomie nawiązujące do feministycznych kontekstów albo wobec nich neutralne, otwarcie ironiczne – z dziełami z lat 70., uznawanymi przez współczesną krytykę feministyczną za prekursorskie. Zobaczymy także dokumentacje i materiały archiwalne z lat 70. i 80.

Ekspozycji będzie towarzyszył katalog-reader z nowymi ujęciami interpretacyjnymi sztuki trzech artystek oraz bogaty program edukacyjny obejmujący wykłady, panele dyskusyjne, filmy poświęcone historycznym początkom polskiej sztuki kobiet, jej recepcji w PRL-u, relacjom z ruchem feministycznym na Zachodzie.