27-06-2006
FANTASTYKA NAUKOWA CZY ESEJE? – WOKÓŁ KSIĄŻEK JOANNY TRZEBIATOWSKIEJ

26 czerwca w Klubie Księgarza odbyło się spotkanie poświęcone książkom Joanny Krupińskiej-Trzebiatowskiej „Cień Boga” oraz „Magiczny krąg” (Wydawnictwo Rupella). Gospodarzem wieczoru był redaktor Leszek Żuliński, fragmenty prozy autorki czytała Krystyna Czubówna.
Joanna Krupińska-Trzebiatowska jest z zawodu prokuratorem – jej twórczość narodziła się w następstwie wypadku samochodowego, z którego pisarka cudem uszła z życiem (zderzenie Fiata 126p z wykolejonym tramwajem). Jak sama mówi po latach, „po wypadku człowiek bardzo długo nie ma nic do roboty i wtedy musi myśleć. Zmuszony do myślenia musi także czytać. Efektem lektur są właśnie książki”. W ten właśnie „wymuszony” sposób powstały dwie, niespotykane w polskiej literaturze współczesnej, powieści. „Napisane zostały językiem niepodobnym do powieściowego, charakterystycznym bardziej dla eseistyki niż literatury pięknej. Książki te przypominają scence fiction, od tego gatunku różnią się jednak wyrazistymi ambicjami filozoficznymi, co znacznie ogranicza krąg odbiorców, ale to nie jest wada. Ożywa w nich myślenie archetypiczne, tradycja wielkich mitów ludzkości” – opowiadał Leszek Żuliński.
„Cień Boga” i „Magiczny krąg” są wyrazem wiary w moc poznania intuicyjnego i istnienie pamięci zbiorowej, przekazywanej pozarozumowo na wszystkich etapach cywilizacji. Z jednej strony są to książki po trosze ezoteryczne, z drugiej – moralitety drążące istotę religii. Autorka próbuje odpowiedzieć na pytanie o istotę i sens zła, naturę Boga. Pokazuje ciągłość kulturową świata (pierwotne dla wszystkich kultur myślenie metafizyczne), prowadząc czytelnika od prostej fabuły do pytań o moralność i źródła człowieczeństwa, bo jak powiedział niegdyś Leszek Kołakowski, „łatwiej jest znaleźć dowód na istnienie szatana niż dowód na istnienie Boga”.
Ta prawda spędza sen z powiek nie tylko pisarzom. (i.s.)