Akcja powieści osnuta jest na mało znanym materiale historycznym z okresu najazdu szwedzkiego. Mowa jest w niej zarówno o sprawach ważkich, o problemach politycznych owych czasów, rozwiązywanych przez głowy koronowane, jak i o romantycznych przygodach miłosnych, bitwach, najazdach, pojedynkach. Bohaterami są postacie historyczne, król Jan Kazimierz, Maria Ludwika, a również przedstawiciele magnaterii, szlachty, mieszczaństwa, chłopów pańszczyźnianych. O losach "straceńców", ludzi, którzy mimo wysiłków nie zdołali utrzymać Prus Książęcych przy Polsce.
