ilustracje----349 STRON

WIĘKSZY format : 16 cm 23 cm

waga: 570 gram

dziennik, pamiętnik, getto ,Żydzi, pamiętnik żydowski, wspomnienia GETTO KRAKÓW, Holokaust

Autorka dziennika, Janina Bronisława Goldstein (1920-1945) była córką Juliana Goldsteina, działacza Stowarzyszenia Rękodzielników Żydowskich Szomer Umonim, redaktora naczelnego czasopisma „Rękodzieło i Przemysł” wydawanego przez to Stowarzyszenie oraz właściciela Zakładu Artystyczno-Ślusarskiego, który mieścił się w budynkach przy ul. Dajwór.

Dziennik Janki, jedyny zachowany zeszyt (jeden z wielu, które zapisała), obejmuje lata 1940-1942, a zatem jest ważnym świadectwem z lat niemieckiej okupacji – zapisem codziennego życia młodej krakowianki, którą dotknęło wykluczenie, prześladowania, a w końcu zamknięcie w odizolowanym od reszty miasta getcie.

Wybrane fragmenty:

Jestem tak bardzo ostatnio wyczerpana. Nie mogę po nocach spać, wciąż mnie jakieś zmory opadają. Tatuś został mianowany wiceprezydentem Gminy i dziś rozpoczął urzędowanie. Wcale się z tego nie cieszymy, chociaż gdy wszyscy gratulowali Tatusiowi i gdy Jula opowiadała, jak to wszystko było, duma mnie rozpierała. Ale co z tego. Nie wrócą już te czasy, gdy Tatuś spokojnie siedział sobie w domu i czytał książki. Teraz wczas wychodzi z domu i późno wraca. Rano musi być trochę w fabryce, w południe urzęduje w Związku Rękodzielników, a po południu w Gminie. Tak mało go widzę i czasem mi się tak za nim przykrzy. Ja go tak ubóstwiam. Zawsze staram się go naśladować i jak mam coś zrobić, to sobie zawsze myślę, jakby Tatuś postąpił na moim miejscu.

***

Z fabryki [Ojca] pojechałam ze wszystkimi garnkami z obiadu po chleb i proszki. Potem pieszo wracałam do domu, co chwilę przystając i zmieniając ręce. Miałam jeszcze przygody po drodze. Nie wiem, czemu się na mnie uwzięli. Gdy przedwczoraj szłam z obiadem, na Dajworze trzech smarkaczy ustawiło się jeden za drugim, a ostatni pchnął ich na mnie. Odepchnęłam go z całej siły, jaką jeszcze posiadałam w zelektryzowanej ręce. Bo poprzednio w Rynku odkręcałam zatyczkę i prąd mi przeszedł przez rękę i nogę. Wczoraj znowu, jakiś andrus uderzył mnie kijem po nodze, a trochę dalej mała dziewczynka chciała na mnie rzucić kulę śnieżną, bo nie odzywałam się na jej prośby o chleb, który nawiasem mówiąc, chciała mi ukraść. Oczywiście, że takie rzeczy wytrącają mnie z równowagi, ale nie na długo. Zostaje mi po nich niemiły posmak. Co wyrośnie z tych dzieci? Jakie społeczeństwo utworzą w przyszłości, skoro za młodu nienawidzą?

***

Często myśli moje kierują się w stronę naszego sąsiada, urzędnika Gminy, kolegi Stefka, Heinza Dresslera. Jest to szalenie miły, choć nieładny chłopak, o rok starszy ode mnie. Wysoki, szczupły nie zanadto, brunet, o ładnych oczach, lecz dużym nosie. I to go szpeci. Ale jest bardzo sympatyczny. Poznałam go w parę, czy też na drugi dzień naszego wprowadzenia się. Pożyczyliśmy dwie paki drowi Blassbergowi na książki. A ponieważ Heinz mieszka razem z nim, więc obaj przyszli po te paki. I wtedy ich poznałam. Kolejno, powoli zaznajomiłam się z jego rodziną, jak i z niektórymi lokatorami. Czasem chodzę tam po książki, a codziennie widzę kogoś od nich i często rozmawiam. Wrócę do Heinza, jego rodziny i w ogóle lokatorów naszych następnym razem, o ile nie zajdzie coś ważniejszego w międzyczasie. Bo to ma zawsze czas. No, a teraz odkładam. Jestem śpiąca i zmęczona. Na polu deszcz, to się chce spać. Jestem jednak zadowolona, że przynajmniej tę stronę napisałam. Mam mało czasu, jak już znajdę chwilę, to ktoś siedzi i nie mogę pisać. Kradnę wolne minuty, jak złodziej.