308 stron, ilustracje, tabele

nowa

RATUJĄCY

• Leopold Socha, mąż

  28 sierpnia 1909 w Lwów

  zm. 12 maja 1946 w Gliwice (śląskie)

• Magdalena Socha, żona

• Stefan Wróblewski, mąż

  1 stycznia 1984 w Gliwice (śląskie)

• Anna Wróblewska, żona

SPRAWIEDLIWY WŚRÓD NARODÓW ŚWIATA - TYTUŁ PRZYZNANY:

23 maja 1978

• Leopold Socha

• Magdalena Socha

26 października 1981

• Stefan Wróblewski

• Anna Wróblewska

UKRYWAJĄCY SIĘ

• Edmund Margulies, mąż

• Klara Margulies z d. Keler, żona

• Genia Weinberg

• Jakub Berestycki

• Chaskiel Orenbach

• Halina Cypora Preston z d. Wind

  1921

  zm. 1982

• Paweł Chigier, syn

  18 maja 1939 w Lwów

  zm. 1 stycznia 1978

• Krystyna Chigier-Keron, córka

  28 października 1935 w Lwów

• Paulina (Pepa) Chigier z d. Gold, żona

• Icchak (Ignacy) Chigier, mąż

  8 grudnia 1906

MIEJSCE UKRYWANIA

• Lwów

• Leopold Socha (ur. 28 sierpnia 1909 we Lwowie, zm. 12 maja 1946 w Gliwicach) – polski robotnik, pracownik lwowskich zakładów oczyszczania miasta. Sprawiedliwy wśród Narodów Świata.W maju 1943 roku w trakcie pracy w kanałach spotkał Icchaka Chigera, uciekiniera z getta lwowskiego. Od 30 maja tego roku do 27 lipca 1944, z pomocą innych kanalarzy, Stefana Wróblewskiego i Jerzego Kowalowa, ukrywał w kanałach Lwowa dziesięcioro Żydów. Początkowo brał za to pieniądze, później – gdy ukrywającym skończyły się oszczędności – utrzymywał ich za darmo.Po zakończeniu wojny razem z żoną i córką oraz ocalonymi przez siebie Żydami wyjechał do Gliwic. Tam był współzałożycielem lokalu gastronomicznego „Bar lwowski”. Zginął tragicznie, potrącony przez sowiecką ciężarówkę wojskową, ratując życie swojej córce. Został pochowany na Cmentarzu Kozielskim Dzięki staraniom uratowanej przez niego Haliny Wind, 23 maja 1978 został pośmiertnie wraz z żoną uhonorowany przez Instytut Yad Washem tytułem Sprawiedliwy wśród Narodów Świata.

• Magdalena Socha (używająca także imienia Wanda; ur. 9 sierpnia 1909, zm. 4 lipca 1996 – polska sprzątaczka, Sprawiedliwa wśród Narodów Świata.

  W czasie II wojny światowej wraz z mężem Leopoldem oraz małżeństwem Stefanem i Anną Wróblewskimi pomagali ukrywającym się we Lwowie Żydom[4]. Magdalena, jako sprzątaczka w hotelu George, wynosiła żywność. Po wojnie przeprowadziła się do Gliwic. Po śmierci Leopolda w maju 1946 ponownie wyszła za mąż. W uznaniu zasług 23 maja 1978 została wraz z Leopoldem uhonorowana tytułem Sprawiedliwy wśród Narodów Świata. W 1981 tytuł otrzymali Stefan Wróblewski z żoną Anną. Pochowana na Cmentarzu Komunalnym w Gliwicach

• Krystyna Chigier pisze

  Dziewczynka w zielonym sweterku ukazuje świat przedwojennego i wojennego Lwowa. Krysia i jej rodzina są dobrze sytuowanymi Żydami z pięknym mieszkaniem. Jej rodzice byli właścicielami sklepu z tekstyliami przy ul. Boimów, jednej z głównych żydowskich ulic Lwowa. Złote tekstylia Chigierów cieszyły się renomą wśród wszystkich zamieszkujących Lwów nacji. W 1939 roku wybuchła wojna, ale mała Krysia nie bardzo wiedziała, co się wokół dzieje. Słuchała ojca, Ignacego Chigiera, który zawsze spokojnie wszystko swojej Krzysi, jak ją nazywał, tłumaczył. Tak było i we wrześniu 1939 roku. Pod rosyjską okupacją stracili sklep.

  "Po prostu przyszli rosyjscy urzędnicy i polecili, by wszystko im przekazał. Ojciec już wcześniej zdążył poznać historie innych prywatnych właścicieli wysłanych na Syberię. Ich przestępstwo polegało na tym, że byli burżujami", pisze we wspomnieniach pani Krystyna. Jej rodzina żyła pod ukraińską okupacją: dzieci w ogóle nie wychodziły z domu, Ukraińcy urządzali pogromy, obławy na Żydów o wysokiej pozycji społecznej. Niemcy zajęli miasto w 1941 roku. Systematycznie rugowali Żydów: zajmując ich mieszkania, rozstrzeliwując, wywożąc do obozów. Chigierowie cudem uniknęli wywózki, ale oficerowie niemieccy upodobali sobie ich mieszkanie, plądrując je z mebli i wszelkich drobiazgów. W 1943 roku, podobnie jak wielu innych Żydów, znaleźli się na małym spłachetku miasta, w getcie. Ignacy Chigier podczas prac piwnicznych przypadkowo natknął się na kanały miejskie i uznał, że trzeba się przekopać.