prawdopodobnie na stronie przedtytułowej autograf autora ---------------------------------zdjęcie poniżej------------------------książka nie posiada podkreśleń - pochodzą z mojego egz-----stan książki bardzo dobry-------------------------

Słowa kluczowe : Getto Będzin, Będzin miasto, Warszawa, Lwów , Józefów - ukrywanie się - pomoc Polaków w ratowaniu Żydów ( opisana pomoc księdza Jana Raczkowskiego - JAN RACZKOWSKI - SPRAWIEDLIWY WŚRÓD NARODÓW ŚWIATA oraz pomoc w ukrywaniu się w OTWOCK u GĄBKA WACŁAWA przy ulicy Reymonta---------------wspomnienia ŻYDZI, holokaust, pamiętnik.--------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------Stanisław Wygodzki (pierwotne imię: Szaja, od około 1925 roku stosował imiona Szaja lub Szymon, od około 1928 roku Stanisław, od 1968 roku Jehoszua[1]) (ur. 13 stycznia 1907 w Będzinie, zm. 9 maja 1992 w Tel Awiwie-------------------------------------------------------------------------------------
9 maja 1992 roku zmarł na obczyźnie Stanisław Wygodzki, pisarz urodzony w Będzinie (1907), mieszkający tam do 1943 roku, zaplątany w komunizm, przeorany traumą Holocaustu. Był w pierwszym transporcie wysłanym z Będzina do Auschwitz.

1 sierpnia 1943 roku o 2.30 nad ranem naziści rozpoczęli akcję likwidacyjną będzińskiego getta. Gestapo miało do dyspozycji 162 zawodowych policjantów i oddział policji porządkowej. Niewielu funkcjonariuszy, ale sprawnie działających. Pierwszego dnia antysemickiej, ludobójczej operacji skierowano do gazu trzy transporty kolejowe, każdy liczący około 2 tys. osób. Już w pierwszym transporcie wysłanym z Będzina do Auschwitz znalazł się Stanisław Wygodzki, sekretarz wydziału mieszkaniowego gminy żydowskiej i jej korespondent. Zapędzono go do wagonu wraz z żoną Anną (z domu Dąb) i z 4-letnią córeczką Inką. Gdy Wygodzcy zorientowali się, dokąd jadą, zdecydowali się zażyć truciznę i umrzeć razem.

Luminal to środek nasenny, w dużej dawce (już od 1 g) zabójczy. Tę właśnie substancję podał Wygodzki swojej córce i żonie, zaaplikował ją również sobie. Toksyny zabiły Annę oraz Inkę, Stanisław przeżył i poszedł za druty z niewyobrażalnym ciężarem, stając się häftlingiem numer 132434, zaś ciała jego zmarłej żony i córki pojechały do obozowego krematorium.
KSIĄDZ JAN RACZKOWSKI---------------------------------------------------------------------------------------------------------------Jan Raczkowski (ur. 5 lipca 1914 we Włoszczowie, zm. 11 maja 1990) – polski duchowny rzymskokatolicki, Sprawiedliwy wśród Narodów Świata.
Ks. Jan Raczkowski (1914-1990) był wikariuszem otwockiej parafii św. Wincentego à
Paulo w czasie II wojny światowej, zarazem kapelanem Szarych Szeregów i Armii
Krajowej. Bezpośrednio angażował się w niesienie pomocy Żydom.
Wedle wspomnień otwocczan ks. Raczkowski przechowywał Żydów u swoich
najbliższych, przekonywał parafian o potrzebie ratowania żydowskich współobywateli,
wspierał finansowo rodziny ukrywające Żydów, w razie zagrożenia wyszukiwał nowe
miejsca ukrycia. Z ambony gromił szantażystów i szmalcowników. Jego kazania o tym, że
nie wolno zabijać ludzi, pamięta m.in. Batia Cytryn (dziś: Batia Goldfarb, obywatelka
Izraela), otwocka Żydówka, która wówczas udawała polską katolicką dziewczynę i
chodziła do kościoła.
W książce Dzieci Holocaustu mówią przeczytać można charakterystyczne
wspomnienie Joanny Kaltman, ukrywanej jako dziecko w Otwocku. Wspomina ona, jak
jej katecheta, ks. Raczkowski, potajemnie wręczał jej fałszywe kartki od spowiedzi, które
potem ona już oficjalnie przekazywała mu przy innych dzieciach, co dowodzić miało jej
(udawanej) katolickości. Kaltman pisze tam również, że – jak się dowiedziała później – w
tym samym czasie ks. Jan Raczkowski przechowywał na plebanii panią Różycką z synem,
którzy uciekli z getta.
W zeznaniu złożonym w Instytucie Yad Vashem w Jerozolimie w 1964 r.
uratowana w Otwocku Miriam Weczer Thau pisała: „Pragnę tu podkreślić, że stary
proboszcz kościoła otwockiego i jego pomocnik ksiądz wikary (nazwisk nie pamiętam)
uratowali życie wielu żydowskich dzieci, chrzcząc je i wydając im metryki kościelne”.
Dziesięcioro ukrywanych Żydów w jednym domu
Jerozolimski Instytut Yad Vashem przyznał ks. Raczkowskiemu tytuł Sprawiedliwego
wśród Narodów Świata na, złożony w 2011 r., wniosek Hanny Langer z domu Pinkert
(ur. 1927). Jej opowieść to piękny przykład, jak wiele dobra mogli zdziałać ci, których
nazywamy Sprawiedliwymi.---------------------------------------------Uwieczniony w literaturze
Postać ks. Raczkowskiego i jego pomoc Żydom została uwieczniona także w literaturze
pięknej. W opowiadaniu Koncert życzeń Stanisław Wygodzki opisuje historię Żyda
ukrywanego w Otwocku w piecu. W opowiadaniu tym pojawia się także otwocki ksiądz
Czyński, który pomaga Żydom. Pierwowzorem tej literackiej postaci był właśnie ks. Jan
Raczkowski. Tytuł opowiadania pochodzi od starań żydowskiego mleczarza o
zamówienie w radiu piosenki dla ks. Czyńskiego w podziękowaniu za pomoc w uratowaniu życia.Wygodzki opisuje także aresztowanie ks. Czyńskiego przez Urząd Bezpieczeństwa pod
zarzutem, że był „faszystą”. I to również był rzeczywisty los ks. Raczkowskiego
(aresztowano go 2 czerwca 1945 r.). W opowiadaniu ks. Czyński wychodzi na wolność
po skutecznej interwencji, jaką podjął uratowany przez niego Żyd, mleczarz Hersz
Pynches. Rzeczywistym pierwowzorem Pynchesa był otwocki mleczarz Pinne
Grinsztajn. To na jego opowieści oparł się Wygodzki, pisząc Koncert życzeń. Wiadomo, że
zeznania na korzyść ks. Raczkowskiego składała też Hanna Pinkert i inni uratowani
dzięki niemu polscy Żydzi.-------------------------------------------------------------------------------------------------------------WACŁAWA GĄBKA z OTWOCKA--------------------------------------Z danych dostępnych w Żydowskim Instytucie Historycznym wynika, że
Grinsztajna przechowywała w Otwocku przy ul. Reymonta Wacława Gąbka. W razie
niebezpieczeństwa ukrywał się w piecu kaflowym. Piec był niski, więc siedząc
wewnątrz, Grinsztajn musiał się kurczyć. Wacława Gąbka dostarczała mu pożywienie.