Wydawnictwo: Zakład Narodowy im. Ossolińskich
Seria: Biblioteka Narodowa
Opracowanie: Alina Kowalczykowa
Wydanie: pierwsze
Ilość stron: 406
Wymiary: 125 x 175 mm
Oprawa: twarda płócienna z obwolutą
Stan ogólny: pobiblioteczny ale bardzo dobry

Istotą romantycznego pojmowania sztuki jest przeświadczenie o pełnej swobodzie twórcy, dążenie do jak najszerszego otwarcia wszelkich horyzontów, do niekrępowania geniusza żadnymi narzuconymi mu więzami. Jak to pogodzić z programem twórczym? Teksty lub fragmenty tekstów, które mają charakter programowy, utrzymane są często w stylu swobodnym, mają ton raczej osobistych wynurzeń niż konkretnej deklaracji. Romantycy traktują sztukę w osobliwym powiązaniu z postawą twórcy wobec świata, teksty te zawierają wszelkie niepokoje intelektualne, a nie tylko postulaty dotyczące bezpośrednio sztuki. Mogą nawet nie poruszać wprost kwestii sztuki, np. Księgi narodu polskiego czy wiersz Słowackiego Tak mi Boże dopomóż.

Niezwykła żywotność romantyzmu (po dzisiaj) wynika z tego, że nigdy nie poddał się presji ustalonych przez siebie praw i programów, że wciąż były one przemieniane, dzięki czemu romantyczna literatura nigdy nie dała się skrępować kostniejącą siatką formalnych przepisów, zawsze wyrażała najbardziej współczesne niepokoje ideowe i intelektualne. Stawiano przed nią wciąż nowe wymagania i postulaty programowe. Wyrastały one z założeń światopoglądowych i poetyckich, stanowiły istotę myśli romantycznej: z idei nieskończoności, z żarliwej wiary, że można przeniknąć to, co wybiega poza wytyczone rozumem granice, że wieszcze słowo ma moc przemienienia człowieka i świata, i że nie wolno krępować twórczego umysłu więzami reguł i przepisów. Program romantyczny wytyczają pisarze najwybitniejsi: Mickiewicz, Mochnacki, Słowacki i Krasiński. W antologii znajdują się też teksty pisarzy, którzy deklarowali się jako przedstawiciele nowej szkoły prezentując jednak postawę pojednawczą wobec rozsądkowych mniemań o sztuce.