Kostrzyn nad Odrą. Historia miasta i komunikacji miejskiej

Frank Lammers

stan: nowy, książka nieużywana

okładka miękka, 2005, 285 str.

Unikalna książka omawiająca dzieje miasta rozbitego przez II wojnę światową. Lecz tutaj (w przeciwieństwie do Frankfurtu nad Odrą) historyczne centrum miasta leżące na prawym brzegu rzeki znalazło się po stronie polskiej.

W porównaniu z Frankfurtem jest jeszcze jedna istotna różnica: tam miasto szybko podniosło się z powojennej pożogi i uruchomiło komunikację miejską, natomiast nadodrzański Kostrzyn wyraźnie podupadł. Nie uruchomiono też komunikacji tramwajowej. Unikalność prezentowanej książki polega na tym, że dopiero w ostatnich latach, niemal 60 lat po zakończeniu wojny szerzej dla badaczy i historyków zostały otwarte archiwa polskie i niemieckie.

W latach „realnego socjalizmu” opisywanie miast granicznych przez autorów polskich często sprowadzało się do przemilczania ich przedwojennej historii. Również wydawnictwa dawnego NRD najchętniej omijały ten temat w ogóle, lub kończyły opis na II wojnie światowej. Dopiero ostatnie lata przynoszą współpracę autorów z obu stron Odry dzięki czemu możliwe jest pełen opis dziejów poszczególnych miast.

Książka Kostrzyn nad Odrą zaczyna się kalendarium, obejmującym (oprócz głównego tematu) również rozwój komunikacji kolejowej. Zamieszczono kilka archiwalnych zdjęć, skonfrontowanych z wyglądem obecnym omawianych miejsc.

Ten sposób prezentacji materiału ikonograficznego pojawia się również w dalszych rozdziałach. Po omówieniu historii miasta, blisko połowę objętości książki poświęcono historii komunikacji miejskiej – poczynając od tramwajów konnych poprzez elektryczne, przedstawiono początki prywatnej komunikacji autobusowej w okresie międzywojennym, aż po współczesną komunikację organizowaną przez władze samorządowe. Omawiając tramwaje, Autor przedstawia nie tylko układ linii i zmiany organizacyjne, ale także tabor i zajezdnie. Dodatkowo kilkanaście stron poświęcono trakcji trolejbusowej w okolicznych miastach: Gorzowie Wielkopolskim i dwumieście Frankfurt/O – Słubice.

Mocną stroną książki jest materiał ilustracyjny – dużo nieznanych wcześniej zdjęć archiwalnych, pozyskanych z archiwów niemieckich i prywatnych zbiorów. Jednak nie tylko to jest mocną stroną książki.