Przedmiotem sprzedaży jest krzyż greckokatolicki (unicki) z XIX lub z przełomu XIX – XX wieku, w ozdobnej ramce.

Krzyż jest jednostronny z ramionami zakończonymi trójlistnie. Na środku wizerunek Chrystusa Ukrzyżowanego, u dołu czaszka Adama. Tego typu krzyż (nazwy: trójlistny, koniczynowy (pot. liściak), Trójcy Świętej, czy św. Łazarza) – to krzyż z końcami ramion przypominającymi liście koniczyny („хрест боттоні”).

Materiał: mosiądz, miedź i prawdopodobnie żelazo (spojone nitami) oraz emalia.

Takiego typu krucyfiks prawdopodobnie pełnił funkcję krzyża procesyjnego lub ołtarzowego. Występował w wyznaniach obrządku wschodniego. W Polsce popularny był głównie na Podkarpaciu i Podlasiu, w związku z wyznaniem unitów. Prawdopodobnie prześladowanie unitów w XIX wieku (szerzej o historii tego wyznania poniżej) spowodowało, że oryginalne unickie dewocjonalia czy akcesoria do sprawowania liturgii są dziś tak rzadkie.

Krzyż wyeksponowany w pozłacanej ramce, na zielonym suknie z prestiżowej pracowni introligatorskiej „Volumin” Zbigniewa Brhela w Krakowie, istniejącej od 1985 roku, współpracującej między innymi z Archiwum Krakowskiej Kapituły Katedralnej na Wawelu.

Pochodzenie: najprawdopodobniej Polska, Podkarpacie lub Polesie

Datowanie: krzyż – prawdopodobnie XIX wiek lub przełom XIX i XX wieku; ramka – po 1985 roku

Wymiary krzyża: Wysokość: 17,7 cm Szerokość: 11,6 cm Grubość: ok. 0,3 cm

Wymiary ramki: Wysokość: 30 cm Szerokość: 24 cm Grubość: 2,5 cm (3,5 cm z wypukłością)

Stan: krzyż jest oryginalnie zachowany, widoczne są przetarcia i odpryski emalii, ale same kolory bardzo ładnie zachowane. Ramka jest w stanie niemal idealnym, posiada oryginalną sygnaturę krakowskiego zakładu introligatorskiego „Volumin” (na zdjęciach).

Szybka wysyłka – wysyłam w ciągu 24 godzin od zakupu.

Charakterystyka: Krzyż trójlistny to jedna z najczęstszych form krzyża w Kościele prawosławnym na całym świecie. Krzyżyki trójlistne występują także prawie we wszystkich regionach Ukrainy (utożsamiany jest z trójzębnym krzyżem – symbolem odrodzonej państwowości Ukrainy). Taki wizerunek krzyża pojawia się też w Bułgarskim i Rosyjskim Kościele Prawosławnym. Krzyż taki symbolizuje jedność Chrystusa i Świętej Trójcy lub Jezusa wśród dwunastu apostołów. Jest również używany na oznaczenie Zmartwychwstania Chrystusa. Historia wyznania unickiego: Na Podlasiu przez wiele wieków istniały obok siebie dwa obrządki chrześcijańskie – łaciński i grecki. Od XI wieku tereny Podlasia miały charakter pogranicza, obok siebie mieszkali rzymskokatoliccy Mazowszanie i Rusini o obrządku wschodnim. Od 1054 roku (po rozłamie między Kościołami wschodnim i zachodnim) do końca XII wieku Rusini mimo związania z patriarchatem w Konstantynopolu, trwali w jedności ze Stolicą Apostolską. Zmieniło się to na początku XIII wieku, pod wpływem emigrantów greckich. Związek z Rzymem przywrócił w wymiarze lokalnym książę Daniel Halicki, co potwierdzono jego koronacją w stolicy Podlasia – Drohiczynie (1253 rok). Unia drohiczyńska była zapowiedzią pojednania patriarchy z papieżem, do której doszło 20 lat później na soborze w Lyonie i chociaż okazała się krótkotrwała, niektórzy duchowi zwierzchnicy Podlasian utrzymywali kontakty z Rzymem jeszcze w 1415 roku. Zaś unia florencka (1439 rok) w państwie polsko-litewskim przetrwała do początku XVI wieku. Zerwano ją niestety pod naciskiem muzułmańskich Turków, którzy opanowali Konstantynopol, a patriarcha grecki znalazł się pod ich władzą. Przeciwnikami unii kościelnej byli także władcy moskiewscy, którzy samowolnie ustanowili w swej stolicy patriarchat (1589 rok). Całkowicie zależni od carów biskupi rosyjscy stali się narzędziem w ich polityce. Za największych wrogów uznano tych, którzy w Rzeczypospolitej powrócili do jedności z Rzymem po synodzie w Brześciu (1596 rok). Pod hasłem walki z unią Rosjanie najechali w połowie XVII wieku między innymi właśnie Podlasie i wspierali powstania kozackie. To sprawiło, że w ciągu 70 lat od zawarcia unii brzeskiej dobrowolnie przystąpiły do niej wszystkie parafie wschodniego obrządku na Podlasiu (nie przyjęły jej tylko cztery klasztory). Odtąd na długo zapanowała prawdziwa jedność obu Kościołów z zachowaniem własnej tożsamości i zwyczajów. Księża i wierni obu obrządków spotykali się na odpustach, misjach i innych uroczystościach. Wspólnie pielgrzymowano do sanktuariów w Miedznie, Leśnej, Łazówku, na Grabarce i w Korninie k. Bielska. Niestety, unici podlascy w XIX wieku zaczęli być potępiani i wypierani przez prawosławną cerkiew, a swoistej symbiozie wyznań kres przyniosły rozbiory. Najpierw ograniczenia, a później szykany i oficjalne zniesienie unii w 1839 roku nastąpiło we wschodniej części Podlasia (w granicach Cesarstwa Rosyjskiego). W 1839 Kościół unicki w Imperium Rosyjskim (poza ziemią chełmską) został zlikwidowany. To samo nastąpiło w latach 1867-75 w części południowej i zachodniej (w Kongresówce). Nawracaniu towarzyszyły kontrybucje, zsyłki na Syberię oraz znęcanie się fizyczne i psychiczne wobec opornych. Dopiero w 1905 roku ludność unicka mogła legalnie wypisać się z Cerkwi prawosławnej, ale unia nadal była zakazana. Car, licząc na przywiązanie ludu do zwyczajów, dał wybór: „Jeśli chcecie być katolikami, musicie zmienić obrządek”. W okolicach Sokołowa i Sarnak dawni unici niemal gremialnie przeszli na obrządek łaciński. Na wschód od Bugu, gdzie prześladowania trwały prawie 70 lat, uczyniła to tylko część wiernych, a niemal wszystkie pounickie cerkwie pozostały w rękach prawosławnych. Na zachodzie potomkowie unitów odzyskali swoje świątynie dopiero po 1918 roku. Obecnie na Podlasiu jest tylko jedna parafia katolicka wschodniego obrządku – w Kostomłotach koło Kodnia (diecezja siedlecka).