Marek Hłasko "Diabły w deszczu"

Instytut Mikołowski, 2020

Redakcja: Radosław Młynarczyk

Tłumaczenie: Juliusz Pielichowski

Format: 195 x 170 mm

Okładka miękka ze skrzydełkami

Stron: 58 ISBN: 978-83-65250-78-0

Publikacja nieznanej książki Marka Hłaski "Diabły w deszczu" ("Devils in the rain") to więcej niż obowiązek - to imperatyw, zwłaszcza, że prawdopodobnie mamy do czynienia z ostatnią próbą literacką autora, w której wykrystalizował się jego oryginalny styl łączący trzy tradycje nie tylko pisarskie. Brutalny naturalizm, który Hłasko „wywiózł” z Warszawy, a który przeistaczał się jeszcze w Polsce w amerykański behawioryzm, zaczął łączyć autor na emigracji z hollywoodzką akcją, atrakcją i specyficzną tematyką. W efekcie zaczęły powstawać powieści i opowiadania, które miały się nie tylko doskonale czytać, ale także znakomicie ekranizować (jak np. "Palcie ryż każdego dnia"). Kto wie? Nie znamy do tej pory szczegółów, ale można się domyślać, że opowiadanie "Diabły w deszczu" ("Devils in the rain") było przeznaczone do sfilmowania. Los dziennikarza opisującego historie niemieckich kapo po wojnie splata się z życiem detektywa badającego sprawę tajemniczych samobójstw we Francji i w Niemczech - to tylko dwie historie wiodące. Oprócz nich, Hłasko w książce portretuje także organizacje syjonistyczne tropiące obozowych nadzorców, są romanse, są trupy. Jest wszystko to z czego Hłasko „robił” świetną prozę, a także to, co wabiło Hollywood; jest wreszcie Hłasko tworzący - jak zaznaczyłem na początku - na przecięciu trzech tradycji.Trzeba pamiętać, że na krótko przed śmiercią pisarza Roman Polański zamówił u niego scenariusz na film. Z wyznań Hłaski (nie wiemy, czy nie przesadzonych?) wynika, że reżyser "Noża w wodzie" wystawił go do wiatru: „zostawił mnie jak psa”. Pytanie, czy chodziło o "Diabły w deszczu" trzeba byłoby skierować do samego Romana Polańskiego. Odpowiedź ciągle jest realna. Ta niewielka rozmiarowo rzecz, bo licząca zaledwie osiemdziesiąt tysięcy znaków, nieznana do tej pory, ostatnia w dorobku pisarza, pisana na krótko przed śmiercią, to nie tylko ciekawostka albo kuriozum świadczące o komercyjnych zainteresowaniach autora "Pierwszego kroku w chmurach". To przede wszystkim świetna literatura, która nigdy nie była jednoznaczna. Zawsze wymykała się spod krytycznej kontroli. Zawsze lawirowała na krawędzi. Zawsze była inna. Piotr Kępiński

MAREK HŁASKO (ur. w 1934 w Warszawie – zm. w 1969 w Wiesbaden) – autor opowiadań, powieści, felietonów, esejów oraz scenariuszy filmowych. Zbiory opowiadań: Pierwszy krok w chmurach (1956), Opowiadania (1963), powieści: Brudne czyny i Wszyscy byli odwróceni (1964), Sowa córka piekarza (1968), Palcie ryż każdego dnia (1983 ), Sonata marymoncka (1982) Wilk (2015), tom wspomnień Piękni dwudziestoletni (1966), opowiadania: Cmentarze i Następny do raju (1958), Nawrócony w Jaffie i Opowiem wam o Esther (1966), Drugie zabicie psa (1985). Na podstawie jego utworów powstały filmy fabularne: Pętla (1957) Ósmy dzień tygodnia (1958), Baza ludzi umarłych (1958), Wszyscy byli odwróceni (1969), Sonata marymoncka (1987).