Osobowość autorytarna Theodor Adorno

Książka jest efektem projektu badawczego przeprowadzonego tuż po II wojnie światowej pod kierownictwem Adorna w Berkeley. Badania miały wyjaśnić warunki i okoliczności, które umożliwiły rozprzestrzenienie się nazizmu w Europie wśród tzw. zwykłych ludzi, a ogólniej – proces powstawania uprzedzeń różnego rodzaju. Adorno i jego współpracownicy wykorzystali koncepcję Freuda, który doszukuje się źródeł mechanizmów psychicznych i społecznych w zdarzeniach z wczesnych faz życia, kiedy to rola autorytetu ma największe znaczenie i kiedy tworzy się podstawowy model stosunku do autorytetu. Stworzyli tzw. skalę F, mierzącą poziom autorytaryzmu i wskazującą na predyspozycje „prefaszystowskie”.

Skala F wywołała wiele kontrowersji i naraziła Adorna na silne ataki środowisk naukowych, była jednak tylko jednym z instrumentów zaprezentowanych w badaniach. Elementy psychologiczne teorii TAP (osobowości autorytarnej) rozwijali głównie współpracownicy, Sanford, Frenkel-Brunswik i Levinson, sam Adorno natomiast opracował materiał z perspektywy socjologicznej i filozoficzno-politycznej. Osobowość autorytarna, mimo krytyki wielu aspektów tego projektu, stała się dziełem absolutnie podstawowym dla badaczy zachowań politycznych i społecznych oraz procesu tworzenia się światopoglądu. Jest to tekst już bardzo klasyczny, stale cytowany od ponad pół wieku przez filozofów, psychologów, socjologów, antropologów i publicystów.