Książka "Poznać samego siebie” jest poradnikiem, aby zrozumieć siebie, poradnikiem, który ma pozwolić każdemu na udzielenie sobie odpowiedzi na pytanie: "Kim jestem?” i odnalezienie własnej tożsamości. Takie poszukiwanie składa się z różnych etapów. Wychodzi ono z poziomu życia wewnętrznego – relacji z samym sobą; by przejść później w wymiar dialogu – relacji z drugim człowiekiem i by w końcu stawić czoła wymiarowi religijnemu – relacji z Wszystkim, z Bogiem.
Metoda jest jasna: zawsze wychodzi się od doświadczenia osobistego, które odczytane zostaje w kluczu aktualnych kategorii psychologicznych i egzystencjalnych. Książka ta w harmonijnej wizji umieszcza różne problemy, nie zaniedbując odpowiedzi o ogólnym znaczeniu i nakreślając rozwiązania na horyzoncie precyzyjnej filozofii człowieka. Poza tym ciągłe konfrontowanie się ze Słowem Bożym i z prawdami wiary pozwala na sprawdzenie i utwierdzenie osobistego poszukiwania.
Trzeba również wspomnieć, iż niezmiennie obecna jest tu krytyczna konfrontacja z prostymi odpowiedziami, które docierają do nas każdego dnia, z odpowiedziami które zebrać możemy pod wspólną nazwą "dominującej ideologii”, będącej prawdziwym wrogiem, przed którym powinniśmy się bronić.
W dzisiejszym społeczeństwie, pośród gwałtownych zmian kulturowych łatwo jest poddać się ogólnemu agnostycyzmowi, łatwo utracić własne przekonania i poczucie wartości, a to z kolei prowadzi do utraty własnej "tożsamości”.
FRAGMENT
Zwykły człowiek, człowiek wiary, który żyje w rodzinie, pracuje i stanowi część jakiejś kultury, społeczeństwa nie ma narzędzi do właściwego, jasnego i rygorystycznego, podejścia do odpowiedzi na pytanie, które samo życie mu nasuwa, czyli do pytania o sens i cel własnej egzystencji.
Nie może on, jak kiedyś, uspokoić się pewnościami proponowanymi mu przez powszechny zdrowy rozsądek, nie zna na pamięć żadnego katechizmu. Przeczytał dużo książek, wie wiele rzeczy, specjalizuje się w jakimś szczególnym zakresie, ale nie ma ani możliwości ani czasu, by zdobyć krytyczną kulturę, którą można by odnieść do egzystencjalnych problemów jego życia. Jeżeli będzie szczery, przyzna, że nie byłby w stanie odpowiedzieć na często stawiane przez dzieci pytania odnośnie sensu życia i o motywacje własnych zachowań. Co odpowiedziałby na pytanie dlaczego wybuchają wojny, czy dlaczego nie powinno się brać narkotyków?
Tym, którzy w takiej sytuacji chcą być ze sobą szczerzy i nie chcą ograniczać się do fałszywych prawd rodem z hipermarketu informacji, czy do czysto szkolnej teorii, proponuję lekturę kilku fragmentów dotyczących własnej, osobistej tożsamości. Będzie to pierwszy krok do tego by móc odpowiedzieć sobie na pytanie o znaczenie własnego życia.
Podążymy drogą rozważań egzystencjalnych i psychologicznych ponieważ jest to droga, na której łatwo nam będzie wyszczególnić wewnętrzne i osobiste doświadczenie i to nawet w przypadku tych, którzy nie mają już mocnych zewnętrznych punktów odniesienia, takich jak środowisko religijne, czy stabilne społeczeństwo.
Obecnie ani ujednolicona przez środki masowego przekazu, takie jak prasa czy telewizja i oferująca bezosobowe, ideologiczne kanały informacyjne "kultura” ani rodzina jako autonomiczne miejsce formacji nie spełniają własnego edukacyjnego zadania. Ponadto, zanika relacja z naturą, a coraz bardziej wyspecjalizowana nauka i technika nie są w stanie sprostać problemom.
Dla człowieka coraz bardziej zanurzonego w strukturach wielkich metropolii i co za tym idzie coraz bardziej osamotnionego, droga wewnętrznego poszukiwania wydaje się być najbardziej dostępną dla osobistej i nieuciążliwej podróży.
Używać będziemy języka przystępnego, języka średniej kultury – tego, którego używa się w listach kierowanych do redaktora poważnego tygodnika, ponieważ w przypadku tego zagadnienia nie można posługiwać się pojęciami ogólnymi i abstrakcyjnymi. Rzeczywiście język techniczny, w przypadku filozofii nie może być używany bez namysłu na przerwie w pracy. Wiele ze stwierdzeń, których używamy jest powszechnie znanych i można je znaleźć i dane zagadnienia pogłębić na tekstach filozoficznych i psychologicznych, do których dajemy krótkie wskazówki bibliograficzne.
Proponowane rozmyślania mogą stać się przydatne w syntezie poszczególnych stwierdzeń i w ich połączeniach: zwykłe, cząstkowe prawdy dotyczące własnego doświadczenia jest dla zwykłego, pochłoniętego przez życie codzienne człowieka nieosiągalne.
Jeżeli chodzi natomiast o słuszność powiedzianych rzeczy, skonfrontować ją musimy z własnym doświadczeniem. Oczekiwanie, że wszelkie własne stwierdzenia będą "prawdziwe” jest jak najbardziej uzasadnione, ponieważ przeciwstawia się ono "naukowej” obojętności kogoś, kto nie chce zmierzyć się z ważnymi problemami i ostatecznymi celami. Każdy z nas ma przecież prawo i obowiązek tworzenia absolutnie prawdziwych stwierdzeń, zdając sobie jednak sprawę z tego, że odnoszą się bez wątpienia do nas samych. Nie możemy jednak wymagać, żeby to nasze szczególne stwierdzenie zawierało prawdy, które odnosić się będą do wszystkich.
Jeżeli chodzi o osoby wierzące ważnym jest, by zaznaczyć, że proponowane przez nas stwierdzenia nie stają w opozycji do wiary chrześcijańskiej, wręcz przeciwnie, mogą być dla dzisiejszego człowieka inspiracją.