Shale Science 2014

Ewolucja wyobrażeń o stymulacji łupkowych skał zbiornikowych / Evolution of the Mental Picture of Shale Reservoir Completion

Materiały konferencyjne z III Konferencji Shale Science 9-10 czerwca 2014 w Centrum Nauki Kopernik w Warszawie

Stan: dobry (odręczne notatki w miejscach na notatki pod abstraktami wystąpień).

Bardzo rzadka publikacja

Wiodącym tematem trzeciej edycji międzynarodowej konferencji ShaleScience były sposoby udostępniania złóż gazu ziemnego ze skał łupkowych w polskich warunkach geologicznych. Po raz pierwszy wnioski oparto o niepublikowane dotychczas wyniki prac poszukiwawczych.

Wybitni polscy i zagraniczni specjaliści z dziedziny geologii, geofizyki i inżynierii naftowej przez dwa dni dyskutowali o metodach uwalniania gazu ziemnego ze skał łupkowych. Wyniki dotychczas wykonanych testów złożowych wskazują, że w Polsce mamy do czynienia ze specyficznymi i zróżnicowanymi warunkami geologicznymi, które różnią się od dobrze rozpoznanych złóż w USA czy Kanadzie. Z tego powodu technologie stosowane za oceanem nie mają bezpośredniego zastosowania w polskich złożach. Eksperci byli zgodni: obecnie należy koncentrować się na wypracowaniu odpowiednich metod uwalniania ropy i gazu z polskich skał łupkowych.

Paweł Poprawa z Instytutu Studiów Energetycznych zwrócił uwagę na historyczne różnice w procesie tworzenia się złóż niekonwencjonalnych na świecie. Według eksperta, uzyskane z przeprowadzonych w Polsce odwiertów wyniki powinny być traktowane jedynie jako początek rozwoju nauki w zakresie rozpoznawania rodzimych złóż. Zdaniem uczestników konferencji, wykonane dotychczas w Polsce nieliczne testy złożowe nie są jeszcze na tyle reprezentatywne, aby pozwolić na rzetelne oszacowanie zasobów.

W ocenie Richarda Lewisa z firmy Schlumberger, jednego z największych dostawców usług serwisowych dla sektora naftowego, wyniki prac ORLEN Upstream na Lubelszczyźnie potwierdzają, że polskie łupki różnią się od amerykańskich, głównie ze względu na niższą zawartość materii organicznej (TOC). Jednak wydobycie ze złóż o takich parametrach może być opłacalne, co pokazują przykłady z USA. Jego zdaniem polskie łupki mają zalety. Przykład otworu w Berejowie pokazuje, że ich warstwa jest niespotykanie gruba „co w parze z umiarkowanymi cechami jakościowymi stanowi interesujące wyzwanie w zakresie znalezienia sposobów ich udostępniania”.

Uczestnicy konferencji podkreślali postęp, jaki w ciągu ostatnich trzech lat nastąpił w Polsce w dziedzinie rozwoju nauki o złożach niekonwencjonalnych. „Analizując wyniki zabiegów wykonanych przez ORLEN Upstream, byłem pod wrażeniem. Zrobiliście to dobrze. Może trzeba popracować nad szczegółami, ale widać, że dobrze rozumiecie lokalne warunki” – podsumował prof. John McLennan z Wydziału Inżynierii Chemicznej na Uniwersytecie Utah.

– "Tegoroczna edycja Shale Science była wyjątkowa bowiem rozmawialiśmy już nie o prawdopodobnych założeniach, ale faktach i realnym obrazie polskich złóż. Podzieliliśmy się doświadczeniami i zyskaliśmy obiektywne opinie, co pozwala nam upewnić się, że należy skupić się na optymalizacji metod szczelinowania uwzględniając w nich znane już bariery natury geologicznej" – powiedział Wiesław Prugar, Prezes Zarządu ORLEN Upstream.

Znaczną część drugiego dnia konferencji poświęcono kwestiom wyzwań środowiskowych związanych z zabiegami szczelinowania hydraulicznego. Ze względu na to, że oddziaływanie szczelinowania na środowisko i otoczenie obrosło w debacie publicznej wieloma mitami, za istotne uznano odniesienie się w naukowy sposób do zagadnień związanych z zasobami wody, emisjami do atmosfery, klimatem akustycznym oraz gospodarką odpadami. Szczególną uwagę poświęcono gospodarce odpadami przy szczelinowaniu, w tym zagospodarowaniu płynu zwrotnego (tzw. Flowback water). Eksperci podkreślają, że mimo wielu wyzwań, każdorazowo proces gospodarki odpadami odbywa się przy zachowaniu najwyższych standardów bezpieczeństwa, tak aby zapewnić zamknięty system odbioru i przetwarzania odpadów, a co za tym idzie, zniwelować wpływ gospodarowania odpadami na środowisko.

Organizatorem konferencji jest ORLEN Upstream, a partnerami III edycji ShaleScience były wiodące jednostki naukowe z kraju i zagranicy: Akademia Górniczo-Hutnicza w Krakowie, Instytut Nafty i Gazu – Państwowy Instytut Badawczy oraz amerykański Energy and Geoscience Institute – University of Utah. Honorowy patronat nad Konferencją objęło Ministerstwo Środowiska.