Wykłady z psychoakustyki

Urszula Jorasz

Wydawnictwo: Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza w Poznaniu

220 str.

Wykłady z psychoakustyki - Urszula Jorasz - opis książki:

Przedmowa 9 Rozdzial 1. Wprowadzenie do wykladów z psychoakustyki 11 Rozdział 2. Elementy anatomii i fizjologii układu słuchowego 17 Wprowadzenie .. 17 2.1. Ucho zewnętrzne i środkowe 18 2.2. Ucho wewnętrzne, czyli ślimak ... 19 2.2.1. Budowa i działanie ślimaka ... 20 2.2.1.1. Makromechanika ślimaka: Akt pierwszy analizy dźwięku - błona podstawna. 23 2.2.1.2. Mikromechanika ślimaka: Akt drugi analizy dźwięku - komórki słuchowe. 28 2.2.1.3. Akt trzeci analizy dźwięku - nerw ślimakowy 35 2.2.2. Otoemisje akustyczne. 40 2.2.3. Nieliniowość układu słuchowego. 42 Podsumowanie .. 44 Słownik podstawowych terminów z fizjologii układu nerwowego .. 45 Rozdział 3. Percepcja głośności. 48 Wprowadzenie .. 48 3.1. Próg absolutny 48 3.2. Krzywe równej głośności. 51 3.3. Prawo Stevensa 52 3.4. Dyskryminacja intensywności 53 3.5. Kodowanie intensywności w układzie słuchowym. 55 3.6. Adaptacja. Zmęczenie. Ubytki słuchu. 58 Podsumowanie .. 59 Rozdział 4. Selektywność częstotliwościowa. Maskowanie 61 Wprowadzenie .. 61 4.1. Maskowanie. 61 4.1.1. Wzorce maskowania i wzorce pobudzenia ... 63 4.2. Wstęgi krytyczne 65 4.2.1. Wstęga krytyczna a stosunek krytyczny ... 67 4.2.2. Wyznaczanie szerokości wstęg krytycznych .. 68 4.2.3. Wstęgi krytyczne: wielkości dyskretne czy continuum? .. 74 4.3. Modelowanie selektywności częstotliwościowej .. 75 4.3.1. Psychofizyczna krzywa strojenia (PTC) ... 76 4.3.2. Wyznaczanie kształtu filtrów słuchowych metodą Pattersona - Moore`a 77 4.3.3. Filtry słuchowe a wzorce pobudzenia 80 4.3.4. Selektywność częstotliwościowa u słuchaczy z głuchotą ślimakową. . 81 Podsumowanie .. 82 Rozdział 5. Maskowanie dla sygnałów zmiennych w czasie 83 Wprowadzenie .. 83 5.1. Zmniejszenie efektywności maskowania. Wzrost szansy detekcji sygnału tonalnego. Efekt CMR. 84 5.2. Wzrost efektywności maskowania. Pogorszenie detekcji (dyskryminacji) modulacji. Efekt MDI .. 86 5.3. Kiedy występuje efekt CMR, akiedy MDI? 87 5.4. Zmiana modełu maskowania sygnału. 88 5.5. Słuchowa analiza profilu widma sygnału 88 5.6. Wpływ komodulacji sygnału i maskera na detekcję. Efekt CDD 89 Podsumowanie .. 89 Rozdział 6. Słuchowa analiza struktury czasowej dźwięku 90 Wprowadzenie .. 90 6.1. Modelowanie analizy struktury czasowej 91 6.2. Analiza struktury czasowej szumu szerokopasmowego 92 6.3. Analiza struktury czasowej szumów wąskopasmowych 92 6.4. Wykrywanie przerw między tonami. 94 6.5. „Integracja" czasowa ... 94 Podsumowanie .. 94 Rozdział 7. Percepcja wysokości dzwięku .. 95 Wprowadzenie .. 95 7.1. Percepcja wysokości tonów 95 7.1.1. Tradycyjne teorie słyszenia ... 95 7.1.2. Dyskryminacja częstotliwości tonów 98 7.2. Percepcja wysokości dźwięków złożonych 102 7.2.1. Wysokość rezydualna lub wirtualna 102 7.2.2. Dyskryminacjawysokościdlawielotonów ... 103 7.2.3. Modelowanie percepcji wysokości wielotonów. 103 7.3. Percepcja interwałów muzycznych .. 104 7.3.1. Słuch absolutny i shich relatywny. 106 Podsumowanie .. 106 Rozdział 8. Ocena barwy dźwięku 108 Wprowadzenie .. 108 8.1. Metody oceny barwy dźwięku 109 8.1.1. Semantyczna ocena barwy dźwięku 109 8.1.2. Identyfikacja źródła dźwięku ... 110 8.1.3. Podobieństwo pomiędzy dźwiękami 110 8.2. Próby oceny ilościowej .. 111 8.3. Inne atrybuty wrażenia sluchowego. 112 8.3.1. Ostrość .. 113 8.3.2. Chropowatość 113 8.3.3. Siła fluktuacji 113 8.3.4. Subiektywny czas trwania 114 8.3.5. Tonalność. 114 Podsumowanie .. 114 Rozdzial 9. Słuchowa orientacja w przestrzeni 115 Wprowadzenie .. 115 9.1. Określenie kierunku źródła dźwięku. 115 9.1.1. Lokalizacja źródła w płaszczyźnie horyzontalnej 116 9.1.2. Lokalizacja w płaszczyźnie pionowej 119 9.1.3. Lokalizacja źródła dźwięków rzeczywistych .. 119 9.2. Rola ruchów głowy i małżowiny usznej w lokalizacji źródła dźwięku ... 119 9.3. Rola zjawiska Haasa ... 120 9.4. Binauralność a próg maskowany sygnału 121 9.5. Zdolność układu słuchowego do śledzenia zmiany położenia źródła dźwięku 122 9.6. Modelowanie binauralnej interakcji. 122 9.6.1. Binauralnedudnienia. 124 9.7. Analogia w odczuciu wrażeń dotykowych i słuchowych 124 9.8. Ocena odległości obserwatora od źródła dźwięku. 125 9.8.1. Poziom ciśnienia akustycznego .. 125 9.8.2. Rozproszenie dźwięku 126 9.8.3. Zmiana barwy dźwięku 126 9.9. Słuchowa orientacja przestrzenna niewidomych. 126 Podsumowanie .. 127 Rozdział 10. Percepcyjna reprezentacja wydarzeń akustycznych ... 128 Wprowadzenie .. 128 10.1. Identyfikacja źródeł dźwięku 129 10.2. Rozseparowywanie obiektów dźwiękowych ... 130 10.2.1. Częstotliwość podstawowa ... 131 10.2.2. Efekty związane z włączaniem sygnału ... 131 10.2.3. Percepcyjna moc wykrywania zmiany 131 10.2.4. Wpływ modulacji AM, FM ... 132 10.2.5. Umiejscowienie dźwięku w przestrzeni ... 132 10.2.6. Percepcja sekwencji dźwięków .. 133 l O.S.Organizacjapercepcjisłuchowej ... 133 10.4. Interpretacja efektów CMR i MDI w świetle grupowania percepcyjnego. 136 10.5. Przykłady praktycznego wykorzystania 138 Podsumowanie .. 141 Rozdział 11. Percepcja mowy .. 142 Wprowadzenie .. 142 11.1. Spektrogram. Formanty. 143 11.2. Fonemy .. 146 11.3. Rozpoznawanie mowy .. 147 11.4. Modele percepcji mowy. 150 Podsumowanie .. 151 Rozdział 12. Modelowanie pracy układu słuchowego ... 152 Wprowadzenie .. 152 12.1.Monitoringpojedynczegofiltrasłuchowego ... 153 12.1.1. Koncepcja wstęg krytycznych .. 153 12.1.2. Koncepcja filtrów słuchowych .. 153 12.2. Monitoring wielu filtrów słuchowych. 154 12.3. Modele pobudzenia ... 155 12.4. Analizasceny akustycznej. Formowanie strumienia percepcyjnego 156 Podsumowanie .. 157 Rozdział 13. Percepcyjne konsekwencje uszkodzenia ślimaka 158 Wprowadzenie .. 158 13.1. Selektywność częstotliwościowa ... 160 13.2. Percepcja głośności ... 162 13.2.1. Patologiczne narastanie głośności. Objaw wyrównania głośności (OWG) 163 13.2.2. Adaptacja 164 13.2.3. Inne aspekty percepcji głośności. 165 13.3. Spostrzeganie struktury czasowej sygnału ... 165 13.4. Percepcja wysokości dźwięku 166 13.5. Lokalizacja źródła dźwięku 167 13.6. Percepcja barwy dźwięku 169 13.7. Zakłócenia w komunikacji słownej .. 169 13.8. Problem szumów usznych 170 Podsumowanie .. 171 Rozdział 14. Przykłady zastosowania wyników badań psychoakustycznych 173 Wprowadzenie .. 173 14.1. Psychoakustyka i audiologia 174 14.1.1. Projektowanie aparatów słuchowych 177 14.1.2. Implanty ślimakowe. 178 14.2. Psychoakustyka i akustyka środowiska 180 14.2.1. Nowe kryteria oceny hałasu ... 181 14.2.2. Sygnały ostrzegawcze 182 14.3. Związki psychoakustyki z akustyką wnętrz i elektroakustyką 183 Podsumowanie .. 184 Rozdział 15. Metody stosowane w psychoflzyce 185 Wprowadzenie .. 185 15.1. Klasyczne metody psychofizyki ... 186 15.1.1. Metoda stałych bodźców 186 15.1.2. Metodagranic ... 187 15.1.3. Metoda dostrajania. 187 15.2. Teoria detekcji 188 15.2.1 Podstawowe założenia teorii detekcji sygnałów (TDS) .. 189 15.2.2. Miara wrażliwości układu: d` .. 190 15.2.3. Krzywa ROC 191 15.2.4. Odbiornik idealny .. 193 15.2.5. Teoria detekcji a praktyka doświadczalna. Metoda AFC. 193 15.3. Procedury adaptacyjne. Metody „w górę"-„w dół" 194 15.4. Metody skalowania ... 195 Podsumowanie .. 197 Epilog .. 198 Apendyks 199 Wprowadzenie .. 199 1. Generacja i propagacja sygnału akustycznego ... 199 2. Analiza Fouriera. Widmo dźwięku ... 201 3. Modulacja ... 203 4. Pojęcie liniowości układu .. 204 5. Filtry 205 Bibliografia 207 Słownik polsko-angielski podstawowych terminów. 214 Skorowidz 217