ZYGMUNT III, TROJAK PROBNY MENNICY POZNAN 1598

Trojak probny jako projekt monety, mennica Poznan, rok 1598, stan menniczy, srebro, 21 mm, waga 3,17 g. Moneta ma miejscami gruba wiekowa patyne.

Typ trojaka z data 9 8 po bokach herbu Lewart.

Typ taki znany w trojakach poznanskich z lat 1600 i 1601.

Moneta dotychczas nie jest znana w zadnym katalogu monet polskich.

W ostatnich dwudziestu latach jednak na rynku numizmatycznym znalazlo sie sporo monet ktore do tej pory numizmatykom znane nie byly. Dotyczy to numizmatyki swiatowej ogolnie.

Z monet polskich tez sporo sie okazalo roznego typu nowych monet a glownie rozniacych sie napisami etc.

Dlatego biore sie opisac dokladnie moje zdanie o tej monecie.

W roku 1598 z historii mennicy Poznania znane jest to ze powstaly duze zmiany w ozdobieniu monet trojgroszowych znanych powczechnie jako “trojaki”.

Odrzucono stary typ bogatego ornamentowania i przyjeto projekt uproszczonego wygladu monety.

W zwyklym trojaku z roku 1598 po stronie awersu w dolnej czesci widzimy po lewej od herbu Lewart podskarbiego duza litere “P”, po prawej stronie herbu skrocona date “98”.

Dla tych kto fachowo przez wiele lat sie zajmuje numizmatyka nie jest problemem zauwazyc, ze typ portretu krola Zygmunta III trojaka z roku 1598 rozni sie od wiekszosci portretow z lat poprzednich. Glownie w trojakach 1596 i 1597.

Tloki monet byly wykonywane przez roznych grawerow. Czasem jeden robil awers inny zas robil rewers tej samej monety. Jednak w wiekszosci przypadkow awers i rewers monety byly wykonywane przez jednego grawera pracujacego dla mennicy.

Ten typ portreta Zygmunta III ktory jest znany w trojakach poznanskich jako nowy typ rocznika 1598 zauwazylem w trojakach mennicy Poznania z roku 1597. Portret wykonany tym samym grawerem jest bardziej artystyczny i podaje twarz krola jako bardziej szlachetna.

Kazdy moze sam sprawdzic te odmiany portretow na tych monetach ktore czesto wystepuja w sprzedazy.

Natomiast ten trojak ktory wystepuje u mnie jest dzielem grawera ktorego trojakow mennicy poznanskiej jest wiekszosc w latach 1596-1597.

Portrety krola na trojakach jego pracy sa bardziej “suche” i pospolite bo podaja twarz krola bardziej uproszczona. Co moglo doprowadzic do podalszej zmiany grawerow w mennicy. Co wlasciwie widzimy w roku 1598, gdzie grawer podajacy “ulepszona” wersje krola Zygmunta III, pomalu zastepuje swojego grawera poprzednika w mennicy.

Cechy charakterystyczne grawera z lat 1596-1597 sa “suche” portrety krola i co niemalowazne do ustalenia jego dziela – charakterystyczna dla niego litera “G”(ROS) po stronie awersu.

Trojak moze byc okreslony jako probny. Wlasciwie ze jest to moim zdaniem projekt monety. Projekt ktory zostal odzucony w tym roku ale zostal przyjety pozniej dla rocznikow 1600 i 1601 w mennicy Poznania. Podobne projekty trojakow, gdzie data sie znajduje po obu stronach herbu Lewart, wystepuja w tych samych latach w innych mennicach polskich.

Na tym trojaku portret krola wykonany bardziej precyzyjnie. Stan monety menniczy w calosci z lustrem menniczym, co dodaje pewnosci tego ze moneta nie byla przedznaczona dla obiegu. Waga monety 3,15 g co jest nieco wyszcza od standartowej, ale przy wykonaniu kilku probnych ekzemplarzy gdzie glownym celem bylo przedstawienie wizerunka nowej monety, waga nie jest wyznaczajacym szczegolem.

Jak wspomnialem wyzej, cecha charakterystyczna tego grawera byla litera “G”(ROS). Jeszcze jednym typowym szczegolem jest “podciete” prawe skrzydlo Orla na wielu poznanskich trojakach jego roboty.

Copyright, NUMIART :)