Adam Dubik
Filozofia i opór
Opór kategorią filozoficzną? O przejawach marginalizacji kategorii oporu we współczesnej filozofii.
Pytanie o definicję i metodę badań.
Część I: Antropologiczny aspekt oporu
W stronę wizji człowieka heroicznego. Zarys problemu
Antoine de Saint-Exupery: "Twierdza"
Fryderyk Nietzsche: "Nadczłowiek"
Jose Ortega y Gasset: "Człowiek masowy"
Max Scheler: Człowiek a rzeczywistość
Część II: Polski wątek oporu
Anna Pałubicka: Opór w aspekcie kulturowego wymiaru ludzkiego świata obiektywnego
Andrzej L. Zachariasz: Opór jako warunek realizacji bytu ludzkiego
Zdzisław Cackowski: Opór a zasada "dwóch faz "działania
Część III: Konteksty obecności oporu
1. Kontekst psychoanalityczny: Zygmunt Freud: Zmagania z problemem"opornego pacjenta" * Carl Gustav Jung: Rozwiązanie problemu "opornegopacjenta " w dialektycznej wersji psychoanalizy * Erich Fromm: O nowych"formach oporu" w psychoanalizie
2. Kontekst witalistyczny: Georges Canguilhem: Życie "oporne", nie patologiczne
3. Kontekst postmodernistyczny: Michel Foucault: Eros i opór * "Mikrowładza"
Zakończenie, które zakończeniem nie jest
W książce tej próbuję pokazać, że wyrażająca pluralizm sił kategoria oporu, oraz poznawcze implikacje, jakie jej zastosowanie ze sobą niesie, uwikłane zostały w filozoficznie doniosłe treści. Analizuję w niej różne konteksty funkcjonowania tej kategorii - kontekst antropologiczny, psychoanalityczny, witalistyczny i postmodernistyczny.Nietrudno jednak zauważyć, iż doznanie oporu odsyła do kogoś, kto go doświadcza i stara się jakoś przezwyciężać, co z kolei pociąga za sobą- wedle określenia Merleau-Ponty'ego - wizję podmiotu "ucieleśnionego",opatrzonego takimi cechami, jak ciało, wola i uczucia. wola i uczucia.Widzimy, iż opór (jego doznanie) wskazuje na realne przeszkody (w sferze materialnej, jak również intelektualnej), które utrudniają, co prawda, osiąganie zamierzonych celów, przez co budzą niepokój, lecz jednocześnie nadają tym celom wartość, jakiej nie miałyby one, gdyby realizowały się natychmiast bez najmniejszego wysiłku. Można by rzec,iż dzięki tym przeszkodom na pozór negatywnym, lecz w istocie głęboko pozytywnym, bo umożliwiającym samorealizację, człowiek staje się indywidualnością.
