Z Przedmowy:

Książka ta stanowi kontynuację wydanej w 1985 r. pracy Kultura Polski średniowiecznej. X–XIII w. i jest rezultatem badań i debat tego samego zespołu naukowego, a mianowicie powstałej przed 20 laty, z inicjatywy profesora Tadeusza Manteuffla, Pracowni Kultury Średniowiecznej Instytutu Historii PAN. Zmienił się skład autorski, bowiem wśród autorów znaleźli się także historycy, którzy w trakcie opracowywania poprzedniego tomu pisali swe prace doktorskie lub habilitacyjne. Pewnej zmianie uległa także struktura wykładu, a może także sposób oglądu kultury średniowiecznej. Wskazuje na to już proste porównanie spisu treści obu tomów. Złożyły się na to różne przyczyny. Dla drugiej epoki średniowiecza zasób źródeł stopniowo się rozszerza, co pozwala na podejmowanie bogatszego rejestru problemów. Nowe orientacje historiograficzne w obrębie historii społecznej oraz etnohistorii miały istotny wpływ na określenie przez zespół autorski kwestionariusza badawczego i struktury dzieła. Brak źródeł lub też brak badań szczegółowych zmuszał nieraz do rezygnacji z pewnych kwestii, do formułowania wstępnych hipotez czy wreszcie do rejestrowania obszaru niewiedzy. Wymogi objętości zmusiły również do pominięcia lub zredukowania pewnych problemów. Wykład kultury bytowej, w poprzednim tomie zajmujący wiele miejsca, w tej pracy został z konieczności przedstawiony tylko zarysowo - tym bardziej, że problematyką tą zajmuje się obszernie wydana przed kilku laty Historia kultury materialnej Polski - w tej tylko mierze, w jakiej służy określeniu warunków rozwoju kultury.
Po tej części wstępnej autorzy przedstawiają środowiska i modele kultury, odnosząc je przede wszystkim do struktur społecznych, ale także do miejsc i dróg formowania się kultury. Wypadło dokonać wyboru i skoncentrować uwagę na społecznych odmiennościach zachowań kulturowych i uczestnictwa w kulturze. Różnice rysują się jednak także w poziomach kultury, a więc między kulturą uczoną i popularną, kulturą miasta i kulturą wsi czy też kulturą elit i kulturą mas. Tę wieloraką stratygrafię wypadało mieć także na uwadze w trzeciej części, w której przedstawione zostały podstawowe problemy wyobraźni i mentalności zbiorowej. Nie podejmując odrębnego wykładu dziejów państwa i Kościoła czy też instytucji i prawa, autorzy wprowadzają te problemy w rozdziały poświęcone kulturze religijnej lub kulturze politycznej. Przede wszystkim jednak autorzy zmierzają do ukazania sposobu myślenia ludzi tej epoki, struktur i form wyobraźni zbiorowej, sposobów postrzegania i rozumienia świata przyrodzonego i nadprzyrodzonego. W czwartej części pracy dokonana została prezentacja głównych domen twórczości, a więc literatury i sztuki. Duże rozmiary rozdziału poświęconego piśmiennictwu średniowiecznemu wynikały, po pierwsze, zarówno z braku nowych opracowań i kompendiów z tego zakresu (książka została złożona do druku wiele lat przed ukazaniem się pracy Teresy Michałowskiej Średniowiecze), po drugie, ze znaczenia tej dziedziny - zarówno jako domeny kultury, jak i zbioru informacji o kulturze - dla całej naszej pracy. Ostatnia część podejmuje problemy regionalnych zróżnicowań kultury średniowiecznej, formującej się wszak w partykularyzmach dzielnicowych i odmiennościach etnicznych, oraz świadomości narodowej i państwowej. Obecne były one już w innych rozdziałach, jak w rozdziale o sztuce, gdzie znaleźć można charakterystykę odmienności regionalnych i lokalnych warsztatów artystycznych, czy też w rozdziale o kulturze politycznej, w którym omawiane jest poczucie odpowiedzialności za losy państwa...

stron 1016
Instytut Historii PAN, Wydawnictwo Semper - 1997 r.
ISBN 83-85810-92-7
twarda okładka
stan: dobry +/bardzo dobry -
uwaga: niezadrukowane strony 938 i 939 (Przypisy), posiadam skany tych stron ( mogę je wysłać mailem lub wydrukować)

(Reg. 6A)