Milan Dekleva "Z nicości w czas"
Wybór wierszy i esejów
Instytut Mikołowski, 2018
Przekład i posłowie: Marlena Gruda
Format: A5 (145 x 205 mm)
Okładka miękka ze skrzydełkami
Stron: 180
ISBN: 978-83-65250-39-1

W centrum uwagi, na równi z człowiekiem, który w pramaterii wszechświata usiłuje rozwikłać zagadki początku i końca (świata i poezji), Autor umieszcza słowo poetyckie. Koncentruje się na strukturze wiersza i na integralności języka, wykorzystując różne formy obrazowania i komunikacji poetyckiej. W centrum światów poetyckich wierszy znajduje się pustka (inaczej niż w tradycyjnej metafizyce europejskiej) jako skutek traumatycznych wydarzeń historycznych XX wieku oraz rzeczy jako żywe przedmioty, w tym przedmioty zniszczenia. Pośrednikiem między pustką a człowiekiem refleksyjnym jest niepokój wynikający z przebywania człowieka na krawędzi, w stanach granicznych języka i świadomości a wyrażający się w języku, przestrzeni tworzenia światów możliwych na bazie gier słownych, gry z konwencjami oraz dialogu ze słowami innych literatów (np. Rilke) czy filozofów (np. Anaksymander). W tych polifonicznych strukturach wierszowanych przedstawia się całościowy pogląd Poety na świat, wszechświat, przyrodę i człowieka. Dekleva pokazuje, że poezja jest podmiotem i przedmiotem opisywania świata, stanowi o zmysłowym pojmowaniu czasu, przestrzeni i nicości, zarówno w znaczeniu abstrakcyjnym, jak i naukowym. Wskazuje na związki pomiędzy fizyką, metafizyką i poezją, na ich wzajemne oddziaływania w postrzeganiu rzeczywistości i budowaniu teorii na jej temat. Milan Dekleva podejmuje temat genezy, istnienia jako fenomenu oraz fenomenu jako istnienia. Opowiadając o życiu ludzi sławnych, intelektualistów i artystów, naukowców i aktywistów (realnych i fikcyjnych) ucieka się do obrazowania poetyckiego, które miejscami dominuje nad fabularyzacją. Takie poetyckie światy w prozie czy esejach są bazą twórczości Milana Deklevy, w której synkretyzm gatunkowy, rodzajowy, tematyczny jest formą wyrażenia z nicości zrodzonej refleksyjności i czasowości człowieka.
Marlena Gruda

MILAN DEKLEVA - ur. w 1946 r. w Lublanie. Poeta, prozaik, dramaturg, eseista, muzyk, tłumacz. Absolwent komparatystyki i teorii literatury na Uniwersytecie w Lublanie. Od 2017 r. członek Słoweńskiej Akademii Nauki i Sztuki w Lublanie (SAZU). Był współredaktorem gazety studenckiej „Tribuna”, dziennika „Delo”, Radia Študent i Studenckiego Centrum Kultury, nauczycielem muzyki i członkiem grupy muzycznej Salamander. Wydał ponad dwadzieścia tomów wierszy, siedem powieści, kilkanaście książek dla dzieci i młodzieży, dwa zbiory opowiadań i trzy książki eseistyczne. Laureat wielu nagród, w tym m.in. Nagrody Funduszu Prešerna 1989 (za wybitne osiągnięcia w dziedzinie sztuki), Nagrody im. Župančiča 1990 (za wybitne osiągnięcia w dziedzinie kultury), Nagrody im. Jenka 1991 (za najlepszy tom poetycki roku poprzedniego: Odjedanje božjega), Nagrody im. Rožanca 1999 (za najlepszy zbiór esejów roku poprzedniego: Gnezda in katedrale), Nagrody im. Veroniki (za najlepszy tom poetycki roku poprzedniego: V živi zob i Audrey Hepburn, slišiš metlo budističnega učenca?), Nagrody Kresnik 2006 (za najlepszą powieść roku: Zmagoslavje podgan), Nagrody im. Prešerna 2006 (za całokształt twórczości), Nagrody Desetnica 2011 (za najlepszą książkę dla dzieci i młodzieży: Pesmarica prvih bvesed). Jego utwory zostały przetłumaczone na język angielski, włoski, niemiecki, hiszpański, rosyjski, portugalski, polski, niderlandzki, czeski, słowacki, chorwacki, serbski, hebrajski, fiński.