"Co to jest sztuka? Od tysięcy lat ludzie próbują to wyjaśnić, a tomy, jakie napisali, żeby dowieść, że sztuka jest tym, tamtym lub owym, zapełniają cierpliwe półki wszystkich bibliotek świata. W każdym razie musi być sztuka czymś niezmiernie ważnym dla człowieka, skoro towarzyszy mu od zarania dziejów; skoro dzieła sztuki powstają pod każdą szerokością geograficzną i u wszystkich ludów, jakie kiedykolwiek istniały na ziemi; skoro ci, którzy te dzieła tworzą, to znaczy artyści, rodzą się w każdych warunkach, i czy to równi królom w jednych epokach, czy wzgardzeni w innych, znani powszechnie lub bezimienni, nigdy i dla niczego nie wyrzekają się tej swojej sztuki, mającej nad nimi tajemniczą władzę. Co do nas, to chyba nie będzie nam chodziło o to, by określić, czym jest sztuka, musielibyśmy bowiem wdać się w bardzo zawiłe rozważania, używając wielu obcych słów i zagmatwanych zdań, przy czym wcale nie mielibyśmy pewności, że te obce słowa i zagmatwane zdania doprowadzą nas co celu; raczej pomyślimy o tym, by poznać tych, którzy sztukę tworzyli i tworzą, i przyjrzeć się ich dziełom.

Ale tego jeszcze nie dość. Sztuka bowiem jest tą osobliwą dziedziną, gdzie wiedza, tak przecież potrzebna i konieczna, sama w sobie nie wystarcza. Możemy wiedzieć o jakimś obrazie czy posągu wszystko: kiedy powstał, jak i przez kogo został wykonany, czym się odznacza, co o nim mówiono kiedyś, co o nim sądzą dzisiaj; wszystko to są wiadomości cenne, ale mało będziemy z nich mieć pożytku, jeśli nie znajdą dopełnienia w naszym osobistym stosunku do dzieła sztuki. Inaczej mówiąc, w naszej sympatii dla niego, w naszym podziwie, w naszym własnym zrozumieniu.

Rzecz więc w tym, aby między nami a dziełami sztuki powstała nić zrozumienia i sympatii. Wzbudzenie tego zrozumienia i sympatii jest głównym celem tej książki. Że cel taki jest osiągalny, to pewne. Czy tym razem zostanie osiągnięty — nie wiadomo. W każdym razie spróbujmy. I powiedzmy, żeby nie było nieporozumień: jakiekolwiek będą wyniki tych prób, żadna za nie odpowiedzialność nie może spaść na dzieła sztuki. Bo od nas tylko zależy, czy potrafimy usłyszeć ich głos."

Spis treści:

NA POCZĄTKU BYŁA PREHISTORIA

• Myśliwy i jego zwierzęta

TU ZACZYNAJĄ SIĘ STAROŻYTNE DZIEJE

TAJEMNICZY-WSCHÓD

• Nad brzegami Nilu
• W dolinie Wielkich Rzek

GRECJA

• Wyspa króla Minosa i gród króla Agamemnona
• Ląd świątyń i posągów

RZYM

• Z wizytą u zdobywców świata

WRACAMY W ŚREDNIOWIECZE

• W rzymskich katakumbach i w bizantyńskich kościołach
• Zachód, przez który przeszli barbarzyńcy
• Wielka sztuka romańska
• Gotyckie katedry wznoszą się ku niebu
• Średniowiecze spogląda ku czasom nowożytnym

CZASY NOWOŻYTNE

ODRODZONA ITALIA

• Florencja znaczy kwitnąca
• Czy wszystkie drogi prowadzą do Rzymu

RENESANS IDZIE PRZEZ EUROPĘ

• Świt nad Niderlandami
• Od Loary po Wisłę

NOWA EPOKA: BAROK

• W innych Włoszech i w nie znanej Hiszpanii
• O francuskim pałacu, flamandzkiej obfitości i holenderskim zwierciadle, w którym przegląda się natura

CO TO JEST ROKOKO, A CO NEOKLASYCYZM

• Bawimy się w pasterzy i naśladujemy starożytnych

NOWE STYLE, NOWE NAZWY, NOWE POMYSŁY

• Stolicą sztuki jest Paryż

NASZ WIEK DWUDZIESTY

Tablica prehistoryczna

Indeks nazwisk

Spis ilustracji

Książka jest bogato ilustrowana, ryciny i zdjęcia zarówno czarno-białe jak i w kolorze. Bardzo ciekawa pozycja dla amatora, który chciałby zacząć swoja przygodę ze sztuką.

Wydawnictwo Nasza Księgarnia, Warszawa 1972, Stan Bardzo dobry -, minus za lekkie przybrudzenie okładki. Lata stania na półce i zużycie z okazjonalnym korzystaniem przyjęła na siebie obwoluta, która ze względu na stan została wyrzucona.