Uchwały nieistniejące wobec sankcji nieważności wadliwych uchwał zgromadzeń spółek kapitałowych

Kodeks spółek handlowych wprowadził do polskiego prawa dualistyczny system zaskarżania uchwał zgromadzeń spółek kapitałowych, który tworzą powództwo o stwierdzenie nieważności oraz powództwo o uchylenie uchwały. Za pomocą tych powództw następuje aktualizacja sankcji, którą pociąga za sobą podjęcie wadliwej uchwały. Obecnie sankcja wadliwości uchwały spółki kapitałowej oparta została o konstrukcję nieważności. Nie jest to jednak konstrukcja dogmatyczna w kształcie znanym z art. 58 KC. Ustawodawca zaprojektował sankcję nieważności w sposób autonomiczny, dostosowując ją do specyfiki prawa spółek i wynikających z niej uwarunkowań.

Takie ujęcie wadliwości uchwały powoduje, że pojawia się pytanie o zasadność wyróżniania tzw. „uchwał nieistniejących”. Skoro bowiem KSH w sposób kompleksowy reguluje materię zaskarżania uchwał zgromadzeń, wyróżniając- jako podstawowe- kategorie uchwał nieważnych i uchylonych, to wątpliwe może się wydawać odwoływanie do konstrukcji „uchwał nieistniejących”. Pojęcie to zdaje się bowiem wskazywać na dalej idącą niż nieważność sankcję wadliwości.

Celem niniejszej publikacji jest udzielenie odpowiedzi na pytanie o dopuszczalność używania pojęcia „uchwała nieistniejąca” wobec uczynienia przez KSH z nieważności podstawowej sankcji wadliwości uchwały. Aby osiągnąć ten cel podjęta została próba określenia charakteru prawnego samej uchwały, przeanalizowano konstrukcję jurydyczną konkretyzowanej za pomocą powództwa o stwierdzenie nieważności sankcji wadliwości, a także zbadano genezę koncepcji „uchwał nieistniejących”. Ponadto rozważono relację „hybrydowej” sankcji nieważności uchwały do konstrukcji nieważności z ogólnej części prawa cywilnego oraz skonfrontowano koncepcję „uchwał nieistniejących” z relewantnymi według Autora czynnikami, jak np. argumenty ekonomiczne. Całość wywodu prowadzi do określenia charakteru, miejsca i relacji „uchwał nieistniejących” do sankcji nieważności jako podstawowego skutku wadliwości uchwały.