Prusy Królewskie Społeczeństwo Kultura Gospodarka 1454–1772 Szkice z dziejów

red. Edmund Kizik

Wydawnictwo: Muzeum Narodowe w Gdańsku

Ze wstępu prof. Edmunda Kizika:

Niniejszy tom, stanowi wspólny, interdyscyplinarny projekt historyków dziejów politycznych i społeczno-
gospodarczych oraz historyków sztuki i architektury z gdańskiego oraz toruńskiego ośrodka akademickiego. Z
zaproszenia do współpracy skorzystali tacy wytrawni badacze dziejów i kultury Prus Królewskich, jak profesorowie
Jerzy Dygdała (Instytut Historii PAN), Jacek Wijaczka (Uniwersytet Mikołaja Kopernika w Toruniu) czy dr hab.
Jacek Tylicki (reprezentujący zarówno Uniwersytet Mikołaja Kopernika w Toruniu, jak i Uniwersytet Gdański).
Młodsze grono badaczy reprezentuje dr Sławomir Kościelak z Uniwersytetu Gdańskiego. Praca byłaby niepełna, gdyby
nie włączono do naszego projektu historyków architektury oraz sztuki – dr. Grzegorza Bukala z Politechniki
Gdańskiej, dr Ewy Barylewskiej-Szymańskiej i dr Zofii Maciakowskiej reprezentujących gdańską pracownię Instytutu
Historii PAN, jak również dr. Jacka Kriegseisena (Instytut Historii Sztuki Uniwersytetu Gdańskiego). Próby
koordynacji projektu podjął się prof. Edmund Kizik (Instytut Historii PAN, Uniwersytet Gdański). Celem zespołu
autorskiego było zaprezentowanie stosunkowo zwięzłego przedstawienia różnych aspektów problematyki dziejów Prus
Królewskich – rodzaju prolegomeny do syntezy historii tej specyficznej części Rzeczypospolitej. Pozornie łatwe w
zamierzeniu przedsięwzięcie napotkało jednak szereg przeszkód. Zwrócili na to uwagę krytyczni recenzenci tomu:
prof. Bogusław Dybaś (Instytut Historii PAN) oraz prof. Jan Harasimowicz (Uniwersytet Wrocławski). Ich życzliwe
uwagi pozwoliły uniknąć wielu błędów oraz uzupełnić tekst. Jednak nie wszystkie zagadnienia udało się opracować
równie dokładnie. Choć powstało już wiele poważnych prac, z goryczą trzeba było skonstatować dotkliwy brak
studiów syntetycznych i całościowych poświęconych np. sztuce i architekturze oraz urbanistyce (świeckiej,
militarnej i kościelnej) w Prusach Królewskich, lokalnym dziejom reformacji i kontrreformacji, literatury oraz
nauki. Okazało się, że nie dysponujemy odpowiednimi opracowaniami społecznych dziejów prawa w Prusach
Królewskich, brak też ujęcia prowincji jako teatru działań wojennych. Nie pozostało to, niestety, bez wpływu na
treść niniejszego tomu, który jest adresowany przede wszystkim do szerszego grona czytelników, studentów oraz po
prostu miłośników dziejów dawnych Prus Królewskich. Przedkładając przystępność wykładu nad jego ściśle naukowy
charakter, zdecydowano się na zachowanie narracji właściwej dla podręcznika akademickiego: konsekwentnie
zrezygnowano z obciążania wykładu rozbudowanymi przypisami, konfrontowania często niejednoznacznych opinii
różnych badaczy, czy też przedstawiania stanu badań poszczególnych zagadnień. Niektórym szkicom towarzyszą
aneksy – przedstawiono w nich materiały źródłowe, które pozwalają lepiej zrozumieć specyfikę omawianych
problemów oraz uzmysłowić sobie trudności, przed którymi stoją badacze danej kwestii. Taką funkcję pełnią
również zamieszczone w tekstach materiały ikonograficzne oraz kartograficzne – z powodów technicznych oraz
finansowych redaktor tomu musiał zachować należytą powściągliwość, stąd oprawa ilustracyjna szkiców jest
skromna; teksty poświęcone kulturze życia codziennego i literackiego zostały pozbawione oprawy ikonograficznej.
Poza zestawieniami, spisami dostojników świeckich i duchownych oraz przelicznikami monet, wag i miar
obowiązujących w Prusach Królewskich w XV–XVIII w., poszczególnym tekstom towarzyszą wykazy podstawowej
literatury przedmiotu. Mamy nadzieję, że przyjęty układ pozwoli czytelnikom na samodzielne rozwijanie swoich
zainteresowań związanych ze skomplikowanymi dziejami Prus Królewskich od połowy XV do końca XVIII w.

Liczba stron: 602

Format: 230 x 165 mm

oprawa miękka