EGZ NOWY

Szraga Fajwel BIELAWSKI "Ostatni Żyd z Węgrowa: Wspomnienia ocalałego z Zagłady"

WYD STOW Centrum Badań nad Zagładą Żydów W-WA 2015

STR : 324

WYD 1.

OKADKA Miękka

ISBN : 9788363444419

Wymiary ‏ : ‎ 14.5cm x 20.5cm

TYT ORYG : "The Last Jew from Wegrow. The Memory of a Survivor of the Step-by-Step Genocide in Poland"

TŁUM : Sara ABRAHAMER

WSTĘP & OPR KRYTYCZNE : prof Jan GRABOWSKI , Uni of Ottawa, Kanada

Historyk, pracuje na uniwersytecie w Ottawie. autor i współautor artykułów i prac naukowych m.in. „»Ja tego Żyda znam!«. Szantażowanie Żydów w Warszawie, 1939-1943” (2004), „Zarys krajobrazu. Wieś polska wobec zagłady Żydów 1942-1945” (2011), „Klucze i kasa. O mieniu żydowskim w Polsce pod okupacją niemiecką i we wczesnych latach powojennych, 1939-1950” (2014). „Dalej jest noc. Losy Żydów w wybranych powiatach okupowanej Polski” (2018).

OPIS WYD:

Książka Szragi Fajwela Bielawskiego to niezwykle osobisty opis zagłady Żydów Węgrowa - małego miasteczka położonego na granicy Podlasia i Mazowsza, niecałe 80 km od Warszawy. Autor, właściciel małego sklepiku, od pierwszych dni okupacji staje się świadkiem oraz ofiarą narastającej fali hitlerowskiego terroru. W sposób wstrząsający opisuje gehennę Żydów swojej miejscowości oraz narastający dystans oraz wrogość polskich sąsiadów. We wrześniu 1942 r., podczas niezwykle brutalnej pacyfikacji getta, w której (obok Niemców i Ukraińców) bierze też udział polska policja “granatowa”, ochotnicza straż pożarna oraz tak zwani “gapie”, Bielawski zaczyna się ukrywać. Dzięki własnej zapobiegliwości i przedsiębiorczości znajduje kryjówki nie tylko dla siebie, ale też dla niemłodej matki, oraz dla swego rodzeństwa i ich małżonków. Walka o przetrwanie rodziny Bielawskich trwać będzie aż ostatniego dnia okupacji, a dramatyczny opis tych dni, miesięcy i lat stanowi o wadze tej książki.

"Słyszałem płacz kobiet i dzieci, dochodzący z rynku, tuż poniżej naszej kryjówki na strychu. Esesmani popędzali swoje ofiary, wrzeszcząc: - Szybciej! Szybciej! Krzyki Żydów mieszały się z wrzaskami Niemców i śmiechem Polaków. Dzieci wołały do swoich matek: - Mama, ja nie chcę umrzeć! Ja nie chcę umrzeć! – Wszyscy wiedzieli, dokąd ich zawiozą i co się tam z nimi stanie. Przez cały dzień, esesmani z ochoczą pomocą Polaków ładowali Żydów na otwarte ciężarówki, które odjeżdżały w stronę Treblinki"

Szraga Fajwel BIELAWSKI (1916-2004) przed wojną posiadał w Węgrowie skład drewna oraz sklep z galanterią. Podczas wojny autor wraz z rodziną ukrywał się w Węgrowie i w okolicach. W 1944 r. powrócił do rodzinnego miasteczka jednak, na skutek wrogości polskich sąsiadów, już niebawem musiał salwować się ucieczką na zachód. W 1951 r. Bielawski osiadł w Illinois, w USA, gdzie ożenił się i gdzie doczekał się trzech synów.