Stanisław Janowski
Cmentarz w Wołczesku
oryginalna autolitografia, sygnowana ołówkiem przez autora, p.d. "St.Janowski" oraz na płycie.
31 x 22 cm w świetle passe - partout
„Teka autolitografii artystów legionistów wydana w dwudziestolecie zbrojnego czynu legionów 1919-1934”.
Teka wydana została w 1934 roku w Krakowie przez Sekcję Plastyków Legionistów i towarzyszyła Historycznej Wystawie Legionów Polskich w Muzeum Narodowym w Krakowie. Wystawa pokazywana była później również w innych miastach, w tym we Lwowie. Na wystawie obecne były również prace Ignacego Pinkasa o tematyce legionowej, których większość zaginęła niestety podczas II wojny światowej. Część znana jest z fotografii, a te, które przetrwały, jak portret artylerzysty Tadeusza Mullera, znajdują się w Muzeum Narodowym w Krakowie. Teka zawiera 15 litografii 10 artystów, w tym Ignacego Pinkasa. Są to prace Stanisława Dąbrowskiego, Kazimierza Dzielińskiego, Stanisława Janowskiego, Franciszka Jaźwieckiego, Stanisława Kamockiego, Tadeusza Korpala, Tadeusza Seweryna, Wincentego Wodzinowskiego i Leona Wyczółkowskiego. Prace ukazują portrety żołnierzy, walkę i życie w okopach, cmentarze wojenne i sceny symboliczne. Większość sygnowana jest ołówkiem przez autorów.
Wszystkie prace powstały specjalnie na przedmiotową wystawę.
Stanisław Janowski herbu Ślepowron – (ur. 6 października 1866 w Krakowie, zm. 23 lutego 1942 tamże) – polski malarz, ilustrator i scenograf. Wykładowca w szkole dramatycznej w Krakowie, reżyser i dekorator teatralny. Żołnierz II Brygady Legionów. Drugi mąż Gabrieli Zapolskiej i brat malarki Bronisławy Rychter-Janowskiej.
Studiował w Krakowie w Szkole Sztuk Pięknych, następnie w Akademii Sztuk Pięknych w Monachium.
Był uznanym malarzem portretów, pejzaży, scen batalistycznych i rodzajowych. Zajmował się również ilustrowaniem książek i czasopism. Zilustrował m.in. dramat Gabrieli Zapolskiej Tamten. Dwa lata później (9 listopada 1901) poślubił pisarkę. Od tego czasu Stanisław Janowski związał się z teatrem, występował na scenie, tworzył scenografię, wykładał choreografię. Od 1902 pomagał Zapolskiej prowadzić szkołę dramatyczną w Krakowie, gdzie wykładał kostiumologię, a następnie kierował stroną plastyczną założonej w 1903 przez żonę Sceny Niezależnej. Od 1907 kierował zespołem teatralnym założonym wspólnie z żoną. Była to grupa objazdowa nosząca nazwę: Teatr Gabrieli Zapolskiej pod artystycznym kierownictwem Stanisława Janowskiego. Związek rozpadł się w 1910 po czwartym sezonie objazdowym, a artysta skupił się na twórczości malarskiej.
Należał do Towarzystwa Sportowego Sokół. 14 września 1914 w Nowym Sączu zgłosił się Legionów Polskich. Został przydzielony do Oddziału Technicznego Departamentu Wojskowego Naczelnego Komitetu Narodowego. Następnie był żołnierzem 3 Pułku Piechoty oraz 2 Pułku Ułanów. Do rezerwy przeszedł w stopniu chorążego. Po odzyskaniu przez Polskę niepodległości powrócił do malarstwa.
Współautor panoram, m.in. monumentalnej, nieistniejącej już Panoramy Tatr (1896). Razem z Zygmuntem Rozwadowskim namalował również panoramę Lwowa, przedstawiającą miasto z drugiej połowy XVIII w. Dzieło o wymiarach 320 × 880 cm powstało w 1929 z przeznaczeniem na Powszechną Wystawę Krajową.
Artystę pochowano w grobowcu rodzinnym na Cmentarzu Rakowickim w Krakowie,
Autolitografia – litografia, stworzona przez autora – artystę grafika wprost na kamieniu litograficznym.
W XIX wieku istniało wiele zakładów litograficznych, w których rysunki stworzone przez artystów były przenoszone ręcznie przez rzemieślników-litografów (w odbiciu zwierciadlanym) na kamienie litograficzne. Takie litografie zatracały ważną cechę dzieła artysty – ślad ręki twórcy. Dlatego w końcu XIX wieku artyści-graficy (w Polsce m.in. Witold Wojtkiewicz, Leon Wyczółkowski i Kazimierz Sichulski) zaczęli tworzyć autolitografie, nanosząc obraz tuszem litograficznym lub tłustą kredką wprost na kamieniu. Musieli przy tym pamiętać, że – podobnie jak w przypadku np. drzeworytu – obraz na kamieniu, także ewent. napisy, ukaże się na wydruku w odbiciu lustrzanym.
