Na komplet składa się:

I. Szlachta na Śląsku. Średniowiecze i czasy nowożytne
II. Szlachta na Śląsku i Górnych Łużycach. Średniowiecze. Nowożytność. Współczesność/ Adel in Schlsien und in der Oberlausitz Mittelalter. Neuzeit. Gegenwart.

I. SZLACHTA NA ŚLĄSKU

ŚREDNIOWIECZE I CZASY NOWOŻYTNE

Redakcja: Harasimowicz Jan

Ilość stron: 264

Oprawa: miękka

Format: 28 x 21 cm

Publikacja towarzyszyła wystawie będącej częścią międzynarodowego projektu muzealnego pn. Szlachta na Śląsku / Edel in Schlesien.

Były to autonomiczne wystawy, w Legnicy: Rycerze wolności, strażnicy praw. Szlachta na Śląsku w średniowieczu i czasach nowożytnych (XII – XVIII); w Görlitz: Trwanie wśród przemian. Szlachta na Śląsku i Górnych Łużycach od XVIII wieku.

Wstęp do legnickiego tomu stanowią cztery syntetyczne eseje napisane przez znakomitych znawców tematyki szlacheckiej i Śląska. Pierwszy tekst Joachima Bahlcke: Blask śląskiej szlachty. Szlacheckie elity Śląska od średniowiecza po schyłek panowania Habsburgów wzbogacony został o ilustracje z wizerunkami książąt, dyplomów, genealogii i stanowi wprowadzenie do zrozumienia roli książąt piastowskich w kształtowaniu się stanu szlacheckiego, przyczyn pojawienia się obcych dynastii, poszerzania przywilejów szlacheckich, rozwarstwiania w obrębie tego stanu.

Klaus Garber zajął się bliżej kulturą szlachecką. Jego esej: Kultura szlachecka na Śląsku – świat utracony podejmuje problem stosunku szlachty do godności swego stanu, jego etosu. Świadczyła o tej godności siedziba, jej otoczenie z ogrodem, rodowa kaplica. Wyposażenie: meble, obrazy, rzeźby, tkaniny, instrumenty, książki, mówiło o aspiracjach właściciela i przynależności do „pierwszego stanu” oraz związkach z innymi „wysoko urodzonymi”. Na przejawy życia kulturalnego wpłynęła ogromnie reformacja, jako że znakomita część książąt i szlachty, jak również mieszczaństwo zmieniła wyznanie. Kultura reformacji jest kulturą słowa, stąd duży nacisk w szlacheckich domach na edukację: umiejętność czytania i pisania a także rozumienia wielu symbolicznych emblemów, które towarzyszyły wydaniom poezji, pojawiały się na nagrobkach czy w literaturze funeralnej. Znaczenie edukacji sprawiło, ze powstało wiele gimnazjów i uniwersytetów protestanckich przeznaczonych dla młodzieży szlacheckiej. Zaczęto w nich stopniowo przechodzić od powszechnej łaciny do języka ojczystego. Ilustracje ukazują głównie fundacje, ze szczególnym naciskiem na obiekty służące edukacji męskiej młodzieży szlacheckiej.

Klara Karczmarek – Löw w eseju Śląska szlachta w życiu doczesnym. Zamki, pałace, kościoły patronackie zajęła się sprawczą rolą szlachty w powstaniu wielu znakomitych budowli będących reprezentacją pozycji, wiedzy, smaku i gustu jak również dbałości o „wieczną pamięć rodu, imienia”. Na zdjęciach ukazano zachowane do dziś budowle i ich wnętrza często z przedstawieniami fundatorów.

Jan Harasimowicz podjął temat stosunku szlachty do „życia wiecznego”. Esej Śląska szlachta w obliczu śmierci. Zgon, pochówek, upamiętnianie poświęcony został szlacheckim pomnikom nagrobnym, nowej wykładni życia i śmierci – „świadectwu wiary”.

Poszerzają one wiedzę w zakresie nie tylko politycznej roli elity społeczeństwa śląskiego, ale także jej roli w rozwoju kultury, dorobku materialnego, postawy szlachty wobec śmierci i wyzwań cywilizacyjnych. Na ilustracjach znalazły się zachowane nagrobki, ilustracje malarskie i graficzne związane z obrządkiem pogrzebowym.

II.

Szlachta na Śląsku i Górnych Łużycach. Średniowiecze. Nowożytność. Współczesność/ Adel in Schlsien und in der Oberlausitz Mittelalter. Neuzeit. Gegenwart.

Redakcja: Wenzel Kai

Ilość stron: 340

Oprawa: miękka

Format: 28 x 21 cm

Katalog do wystawy: Trwanie wśród przemian. Szlachta na Śląsku i Górnych Łużycach od XVIII w. składa się z dwujęzycznej części esejowej i katalogów. Pierwszy esej napisany przez Simon Donig nosi tytuł Śląska szlachta od 1740 roku do dzisiaj. Turniej rycerski w roku 1800.

Część katalogowa zawiera następujące rozdziały:

- Ziemie i własność ziemska (Spojrzenie na ziemie, Pałace na Śląsku i Górnych Łużycach, Szlachta jako stan, Władza szlachty ziemiańskiej, Dynamika szlachty, Sejmiki i parlamenty)

- Świat szlachty (Rodzina, Życie zgodne ze stanem, Okazje towarzyskie)

- Podstawy ekonomiczne (Zajęcia szlachty, Szlacheccy przedsiębiorcy na Górnym Śląsku)

- Edukacja i kultura

- Kościół i opieka

- Szlacheckie fundacje na Śląsku i Górnych Łużycach

- Władza szlachty w państwie i społeczeństwie

- Szlachta bez ziemi, ziemia bez szlachty

Druga część katalogu poświęcona jest rycerzom, junkrom, wysoko urodzonym i zawiera esej Lars – Arne Dannenberg i Jasper v. Richthofen Szlachta na Górnych Łużycach w średniowieczu i wczesnej nowożytności oraz katalog podzielony na następujące zagadnienia:

Trzecia część katalogu poświęcona jest hrabinie Friederike v. Reden Opiekunka Kotliny Jeleniogórskiej.