„Zrodził nas sierpniowy bunt Robotników Wybrzeża”. Region Świętokrzyski NSZZ „Solidarność” 1980-1981
Publikacja Delegatury IPN w Kielcach 2020

Fala strajków latem 1980 r., a następnie powstanie „Solidarności” wywołały najpoważniejszy w historii PRL kryzys państwa komunistycznego i destabilizację systemu opartego na hegemonicznej pozycji Polskiej Zjednoczonej Partii Robotniczej. Podważenie roli PZPR sprawiło, że partia ta już nigdy nie podniosła się z ideologicznej klęski.

Badacze dziejów „Solidarności”, światowego fenomenu, od początku mieli trudności ze zdefiniowaniem tego, co stworzyli Polacy pod formułą związku zawodowego. „Solidarność” nazywano rewolucyjnym ruchem społecznym o żywiołowym charakterze, trudnym do ujęcia w określone ramy organizacyjne. Przywoływano określenie Jadwigi Staniszkis o „samoograniczającej się rewolucji”. Inni historycy, podkreślający patriotyczny charakter ruchu uznawali, że społeczeństwo polskie, pomne doświadczeń poprzednich pokoleń, zorganizowało kolejne powstanie narodowe, ale bez walki zbrojnej.